ecologisch evenwicht. Het is zinvol om te komen tot voorstellen waarbij in de breedte wordt gekeken naar onderliggende problemen (op verschillende niveaus), zodat ook in de breedte oplossingen kunnen worden uitgewerkt. De laatste jaren is er een levendige discussie ontstaan over het effect van economische groei. De vraag of (maximale) economische groei een goede maatstaf vormt voor de economie van landen neemt in die discussie een centrale plaats in. In Engeland, Frankrijk en België4 zijn inmiddels diverse organisaties, wetenschappers en politici betrokken bij dit debat. In Nederland is er het Platform Duurzame en Solidaire Economie, waarbij wetenschappers als Arnold Heertje en Lucas Reijnders zijn betrokken en voorts personen als oud-minister Jan Pronk en voormalig bewindvoerder van de Wereldbank Herman Wijffels. Het Nederlandse platform organiseerde in samenwerking met Vlaamse Overleg Duurzame Ontwikkeling in januari 2008 een grote conferentie onder het thema ‘Een comfortabele waarheid, groei naar een duurzame en solidaire economie’. Naar aanleiding van deze conferentie werd de ‘Verklaring van Tilburg’5 opgesteld, waarin gepleit wordt voor een ingrijpende heroriëntatie van nationale economieën. De nadruk ligt daarbij op zowel duurzaamheid vanuit milieu en natuurwaarden, als op sociale duurzaamheid met aandacht voor primaire basisbehoeften, armoede en mondiale ongelijkheid. In navolging op deze initiatieven werd in oktober 2008 bij een expertmeeting, waar vijftig wetenschappers aan deelnamen, gesproken hoe een verandering van economieën er concreet uit kan gaan zien en vorm moet krijgen. Dit gebeurde onder de naam ‘Een nieuwe New Deal.’6 In het boek ‘Moet groei?’ van Mulder en Koster (2008), laten economen als (oud-minister) Laurens Jan Brinkhorst, Ruut Veenhoven en Arjo Klamer, zich uit over de vraag of groei van de economie werkelijk zo positief is. Maar ook Frank Kalshoven, econoom en columnist in de Volkskrant, besteedde in augustus 2008 een drieluik aan economische groei. Bij een groot aantal lezers bleken veel vragen te leven ten aanzien van dit thema (Kalshoven, 2008). Bij genoemde organisaties en betrokkenen is een groot gevoel van urgentie aanwezig ten aanzien van het vinden van alternatieven. Onderzoek door onder meer het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael, lijkt deze urgentie te bevestigen. Het kennisinstituut gaf de waarschuwing dat de periode van langdurige olieschaarste niet − zoals eerdere schattingen meldden − in 2015 aanbreekt, maar dat al vanaf 2010 sprake zal zijn van een wereldwijd tekort (Van Uffelen, 2008). De kans op militaire conflicten door de olieschaarste wordt volgens de onderzoekers zeer groot. Met name in Afrika kunnen grote spanningen ontstaan, waardoor het continent − dat al zwaar te lijden heeft onder voedsel- en watertekorten en gebrek aan stabiliteit nog verder achterop zal raken. − Gevoel voor urgentie en noodzaak tot een omslag leeft ook bij de Amerikaanse econoom Jeremy Rifkin.7 Rifkin gelooft dat we aan de vooravond staan van de derde industriële revolutie. De econoom pleit voor een overgang naar een waterstofeconomie, waarbij waterstof wordt gebruikt als duurzame energiebron. Deze methode zal toepasbaar zijn in alle landen (ook derdewereldlanden) en ervoor zorgen dat mensen zelf zeggenschap krijgen over de energievoorziening (Haijtema, 2008). Volgens Rifkin kan Europa als het gaat om duurzame 7 4 Zie: New Economic Foundation http://www.neweconomics.org, degrowth.com, Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling http:// www.vodo.be. 5 http://www.economischegroei.net/ index.php?topic=logotest&style_ id=0 (opgehaald 01-08-2008). 6 De Amerikaanse president Roosevelt gebruikte de term ‘New Deal’ om uitdrukking te geven aan het nieuwe economische programma dat werd ingezet om Amerika na de Grote Depressie van 1929 economisch weer te versterken. 7 Rifkin is president van The Foundation of Economic Trends in Washington, adviseert de Europese Unie en Europese overheden, en is docent aan de Wharton Business School. Pagina 14

Pagina 16

Voor vaktijdschriften, online gebruiksaanwijzingen en vaktijdschriften zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw vakbladen.

393 Lees publicatie 100Home