Zou het kunnen zijn, als ik tegen de hemelkoepel opklom en krabde en trok aan dat schone kleed tot mijn vuisten zich vullen met een rimpel waaraan ik kan trekken, het masker los zou scheuren, om een tandeloos oud mormel te onthullen wier ogen glazig waren van verrukking?”2 Ik ben ervan overtuigd dat de ervaring van de schoonheid en het sublieme van de natuur, de essentiële verklaring is achter de motieven van natuurbeschermers. Economische en morele motieven komen op de tweede plaats of zijn daarvan afgeleid. De visie van Wilson en de door Kayser aangehaalde auteurs zou je kunnen samenbrengen in de stelling dat natuur belangrijk is als object van de liefde van mensen. Natuur verleent, net als een huisdier, mensen de mogelijkheid om hun belangrijkste emotie te kunnen ervaren: liefde. 8 Van biologisering naar naturalisering In de hoofdstukken tot dusver zagen we dat het Goede, het Ware en het Schone niet zozeer eeuwige en onveranderlijke ‘waarheden’ zijn in een Platoonse betekenis, maar dat ze alle drie zijn te herleiden tot een evolutionaire wordingsgeschiedenis. De ontwikkeling van onze opvattingen is vervolgens de resultante van de interactie tussen biologische predisposities, culturele omgeving en individuele ervaringen. Onze opvattingen over het Goede, het Ware en het Schone worden gevormd door nature, culture en nurture. De evolutionaire ethiek, esthetiek en epistemologie met de nadruk op de biologische basis zullen zich de komende jaren ongetwijfeld krachtig ontwikkelen. De toenemende betekenis die aan de biologie wordt toegekend, stelt tegelijkertijd de vraag des te prangender aan de orde wat dit alles betekent voor onze omgang met de natuur in een naturalistisch perspectief. 2 Dillard, Waterspiegelingen, blz. 213-214, in een hoofdstuk over dood, pijn en verspilling. 70 Ons mensbeeld was ooit theocentrisch: de mens was stof waarin geest was ingeblazen. In de Verlichting ontwikkelde zich een mechanistisch mensbeeld: het lichaam is een machine waar denken en moraal los van staan. Sinds Darwin werd ons mensbeeld steeds verder gebiologiseerd: de mens is een biologisch wezen waar moraal en bewustzijn uit voortkomen. Na een periode waarin het debat werd gevoerd of opvoeding of erfelijkheid dominant waren en een korte periode waarin het 71 Pagina 36

Pagina 38

Heeft u een archief, z-mags of digi catalogussen? Gebruik Online Touch: onderwijscatalogus digitaliseren.

546 Lees publicatie 216Home