Ook zulke vragen wijzen een weg. Want er is nog iets anders. Hoe groter het verzet tegen een verandering, des te krasser het vermoeden dat er echt iets op het spel staat. De recente uitspraak van Arnold Grunberg dat onheilsprofeten charlatans zijn lijkt zelf niet helemaal vrij van charlatanerie. Natuurverhalen vragen ook van mensen om zich op een andere manier tot de natuur, zichzelf en de ander te verhouden. Dat is makkelijk om in woorden en beleidsnotities te verwoorden. (Inderdaad komt het woord charlatan van ciarlare, praten: de charlatan als een virtuoos in het aan elkaar breien van woorden in de verwachting aldus nooit met daden door de mand te hoeven vallen. Hoeveel hogere politiek is niet onder zo’n noemer te vangen?) In de praktijk echter betekent dit het eventuele afstand nemen van ingesleten denkpatronen, verworvenheden en zekerheden en andere manieren van de daad bij het woord voegen. Maar bedenk (en dit zou een prachtuitvlucht kunnen zijn): een natuurverhaal dat eenzijdig door mensen wordt bedacht is geen volledig natuurverhaal. Of althans geen natuurverhaal dat recht doet aan de lessen van natuurvergetenheid. Het komt er juist op aan om natuurverhalen te zien als een samenspel waarin mens en natuur elkaar de ruimte geven om elkaar te vertellen: een dialoog die op dit punt nog abstract moet klinken. Ook die abstractie kan weerstand oproepen. We hebben simpelweg nog onvoldoende woorden om de potentiële rijkdom van natuurverhalen met een gepaste breedte en diepte te presenteren. De praktische natuurverhalen zélf zullen in belangrijke mate het verhaal moeten vertellen. Ook in dit opzicht zijn ze experimenteel in de cruciale betekenis van het woord, namelijk van gebeurtenissen waarvan we niet op voorhand weten hoe ze zullen verlopen. Natuurverhalen hebben per definitie een open einde: het hoort bij hun doel dat ze een middel kunnen zijn om de samenleving nieuwe perspectieven te bieden op de verschillende manieren waarop zo’n open einde gestalte kan krijgen. 120 Pagina 120

Pagina 122

Voor publicaties, online vakbladen en edities zie het Online Touch beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw maandbladen.

541 Lees publicatie 215Home