mooi’ en ‘de natuur geeft mij een gevoel van vrijheid’10. Ook bezoekmotieven die minder vaak, maar toch regelmatig worden genoemd, gaan verder dan een eenvoudige decorfunctie: ‘de natuur boezemt mij ontzag in’, ‘de natuur intrigeert mij’, ‘de natuur inspireert mij’, en ‘in de natuur ervaar ik iets dat zich buiten de mens afspeelt’. En voor sommige mensen gaat de natuurervaring, of beter gezegd de wilderniservaring, nog veel verder. Zo wordt in ‘Perspectieven voor wildernis’ (Van der Klundert, in prep., 2012) de ervaren schoonheid van natuur in verband gebracht met het ervaren van het sublieme. Ook andere auteurs zoals Kaplan & Talbot (1983) vragen aandacht voor zogenoemde ‘topervaringen’ die alleen in contact met wildernis opgedaan kunnen worden. Survivaltochten, bepaalde trainingscursussen, teambuilding-uitjes in de vrije natuur, pelgrimstochten etc. baseren zich op die heilzame werking van natuurervaringen, vaak in combinatie met fysieke inspanningen. Dat hier behoefte aan is, valt af te leiden uit het feit dat particulieren maar ook werkgevers bereid zijn daarvoor diep in de buidel te tasten. De kosten zijn immers - onder meer door de benodigde professionele begeleiding en de exotischer oorden - vaak veel hoger dan een all-in strandvakantie in een populair vakantieoord. 4.2 Substitutie Anders dan het voorgaande - natuur als kapitaalgoed - zit er bij natuur als consumptiegoed geen schakel tussen de natuurbeleving en de behoeftebevrediging. Maar gelijk aan het voorgaande is ook hier de mogelijkheid van substitutie, dat wil zeggen, de mogelijkheid dat dezelfde behoefte wordt bevredigd door gefabriceerde, door de mens gemaakt producten of omgevingen. Bij natuur als consumptiegoed gaat het om de directe bevrediging van een breed scala aan materiële, maar in de geïndustrialiseerde wereld vooral ook immateriële, behoeften van mensen. Behoeften liggen een laag dieper dan voorkeuren (preferenties). Via voorkeuren komen behoeften tot uiting, maar menselijke behoeften kunnen vaak op meerdere manieren worden bevredigd: een grot, een tent en een huis beschermen allemaal tegen de regen. Zo ook - tot op zekere hoogte - de behoeften die natuur kan bevredigen: de rust en ontspanning die men tijdens een boswandeling ervaart, zou men ook kunnen vinden in een stiltecentrum; het avontuur en de ontspannende inspanning van kanoën in de Ardèche, is in beginsel ook te ervaren in een gebouwde wildwaterbaan. Oriëntatie, het gevoel van herkenning en vertrouwdheid, doen we voor een steeds groter deel op in de stedelijke omgeving. De ultieme vorm van substitutie zou zijn het vervangen van natuurervaring door het opgaan in een computergestuurde virtual reality, inclusief bijpassende helm. Bij dit laatste voorbeeld voelt de lezer al aan dat men iets wezenlijks gaat missen. Er zitten blijkbaar aan natuurervaring unieke kanten (van der Klundert, 2012), die zich overigens vaak moeilijk laten verwoorden. Het heeft zeker te maken met het feit dat we maar één natuur kennen, en dat het in die natuur is waarin de mens is geëvolueerd. De vraag is 10 Dit zijn, samen met de twee eerstgenoemde, de vijf meest genoemde motieven voor natuurbezoek uit de 19 voorgelegde mogelijkheden in het onderzoek van Luttik et al. Pagina 42

Pagina 44

Heeft u een reisgids, novia facts of eonderwijs magazines? Gebruik Online Touch: magazine van pdf naar online converteren.

538 Lees publicatie 209Home