34 waterwinbedrijven, gebruik van fossiele brandstoffen, bosbouw en industrieel gemaakte producten. In een land als Nederland beperkt het direct oogsten uit de levende natuur zich tot wat bessen en paddenstoelen plukken, verzamelen van decoratieve materialen, jacht en - vooral - visserij. Veel belangrijker is de functie van natuur geworden voor de bevrediging van immateriële behoeften. Al in 1999 verscheen daarover een Staring Centrum rapport ‘Natuur als consumptiegoed’ met als ondertitel ‘Natuur als bron van fascinatie, ontspanning, schoonheid, rust, vrijheid en andere immateriële behoeften’ (Luttik et al.). De lengte van de ondertitel, die overigens nog verre van uitputtend is, geeft al aan dat het hier een veelzijdig onderwerp betreft. Veel aspecten hiervan kan ik in dit essay niet behandelen. Ik beperk mij tot vier punten die mijns inziens het natuurdebat in Nederland kunnen verhelderen: • Een impressie van de veelzijdigheid van de functie die natuur nog steeds in geïndustrialiseerde en verstedelijkte gebieden speelt; • de noodzaak natuur dichter bij huis toe te laten om het als consumptiegoed te gebruiken (en de nadelen daarvan); en handelen’). • de mogelijkheden en onmogelijkheden van substitutie van natuurervaringen door gefabriceerde producten en omgevingen; • de consequenties die een en ander heeft voor de sturing en uitvoering van natuurbeleid op basis van dit motief (‘een richtlijn tot 4.1 Veelzijdigheid Luttik et al. (1999) noemen in het hiervoor genoemde rapport als direct consumeerbare, immateriële diensten de natuur als bron van inspiratie, ontzag, mystiek, verrassing, verwondering, ontspanning en schoonheid. De natuur biedt verder mogelijkheden voor recreatie, spirituele verrijking, educatie en door nieuwsgierigheid gedreven onderzoek. Natuur en landschap bieden informatie op grond waarvan we ons kunnen oriënteren in tijd en ruimte. Deze functies worden wel de immateriële, directe gebruiks- en belevingswaarde van natuur genoemd. Kenmerkend is dat zij een directe relatie hebben met de gebruiker, de consument, en dat het het karakter heeft van een dienst. Dat wil zeggen: het verbruik is direct en voorraadvorming is niet mogelijk. Er is ook empirisch onderzoek gedaan naar de vraag om welke reden mensen de natuur opzoeken. De meeste mensen antwoorden in de trant van ‘in de natuur kan ik mij goed ontspannen’ en ‘ik vind rust in de natuur’, kortom natuur als decor om te ontspannen in een aangename omgeving (Luttik e.a., 1999). In ander onderzoek naar bezoekmotieven (Goossen en De Boer, 2008) vinden we als de drie belangrijkste ‘er even uit zijn’, ‘gezelligheid’ en ‘interesse’. Daarna volgen ‘uitdaging’ en ‘opgaan in een andere wereld’. Dit klinkt allemaal nog vrij tam-recreatief. Sommige ervaringen gaan echter dieper (en zijn moeilijker vervangbaar door een door de mens gemaakt decor, bijv. een winkelboulevard): ‘natuur fascineert mij’, ‘ik vind de natuur Pagina 41

Pagina 43

Voor reclamefolders, online drukwerk en handleidingen zie het Online Touch content management system systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw artikelen.

538 Lees publicatie 209Home