28 bleven grotendeels onopgemerkt tot bijna een eeuw later, toen er in het midden van de vorige eeuw, weer aandacht voor werd gevraagd. Auteurs als Osborn (1948), Vogt (1948) en Leopold (1949) benadrukten de afhankelijkheid van de mens van zijn natuurlijke omgeving en introduceerden het concept van ‘natuurlijk kapitaal’. In de jaren ’50 en ’60 ging de discussie vooral over wat wij nu het ‘grijze milieu’ noemen en wat toentertijd werd aangeduid met milieuhygiëne: door de mens geproduceerde vervuiling die het productievermogen van natuurlijke systemen, bijv. rivieren, bedreigde of direct effecten had op de natuur en op volksgezondheid en welzijn. Later deed de term ´environmental service’ zijn intrede; milieu-economie (Environmental Economics) werd toen een serieuze tak aan de boom van toegepaste economieaandachtsvelden. 8 In Nederland mede onder invloed van het LNV-programma ‘Operatie Boomhut’ en de voorbereiding van de LNV-nota Natuur voor mensen, mensen voor natuur uit 2000. Eind jaren ’90 van de vorige eeuw verscheen er een golf van publicaties over de niet-ecologische baten die natuur ons kon bieden8. Eén daarvan verscheen in het jaarboek van het Staring Centrum 1999 onder de titel ´De vergeten waarden van natuur en landschap. Gebruik en beleving in geld en gevoel´ (Klijn e.a.). Daar werd een breed scala van functies genoemd: waterafvoer en -berging, kustverdediging door natuurlijke zeewering, waterwinning, koolstofvastlegging, windenergie, en natuur en landschap als internationaal ‘product’ (vestigingsfactor voor bedrijven of toeristische attractie). Deze kunnen worden gerekend tot natuur als kapitaalgoed. Daarnaast werd aandacht gevraagd voor wat in dit essay natuur als consumptiegoed wordt genoemd: recreatiemogelijkheden en ‘de beleving van afwezigheid’: stilte, duisternis en leegte. Deze natuurbaten kregen later de verzamelnaam ‘ecosysteemdiensten’ mee. In 2005 plaatste de Millenium Ecosystem Assessment – MEA – van de Verenigde Naties het begrip op de internationale beleidsagenda. Een ecosysteemdienst is daar gedefinieerd als een baat die door een ecosysteem aan mensen wordt geleverd. De Europese Unie heeft in een vervolg hierop een project gestart onder de naam The Economics of Ecosystem services and Biodiversity, bekend geworden onder de afkorting ‘TEEB’. Daarin wordt de economische betekenis van deze ecosysteemdiensten nader uitgewerkt. Het Planbureau voor de Leefomgeving werkt nu aan een verbijzondering van de ‘TEEB’ voor Nederland. Ecosysteemdiensten of ecosysteembaten? Er bestaat enige verwarring over de term ecosysteemdiensten. Het betreft immers ook goederen. Dat is juist, ecosysteemdiensten is een verkorte schrijf- en spreekwijze die zowel pure diensten omvat als goederen. Beter zou zijn te spreken over ecosysteembaten, maar de term ‘ecosysteemdiensten’ is nu eenmaal ingeburgerd. Pagina 35

Pagina 37

Interactieve web rapport, deze vakblad of drukwerk is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar maken van digi lesboeken.

538 Lees publicatie 209Home