VERDIENMODELLEN 141 5 Biomassa maakt een snelle ontwikkeling door. Om een idee te geven: de prijzen per ton houtchips zijn in 2011 gestegen van € 20 naar € 35. In Duitsland varieert de prijs van een ton houtchips tussen € 45 en € 90 en is er ruimte om te stijgen naar € 100. De Stichting Groen Gas, gestart op 6 september 2011, ziet de productiecapaciteit groeien van 30 miljoen kubieke meter gas uit biomassa in 2011 naar 3 miljard in 2025, genoeg voor anderhalf miljoen huishoudens. Om een idee te geven van de snel groeiende vraag, rekent dr. ir. Luuk van der Wielen, hoogleraar biotechnologie TU Delft: “Voor de jaarlijkse wereldwijde groei aan autobrandstoffen van 2 procent is 120 miljoen ton biomassa nodig. Alleen al het vervoer daarvan vergt elke vier jaar een haven als Rotterdam erbij.” Het Platform Groene Grondstoffen ziet mogelijkheden om 30% van ons gebruik van fossiele brandstoffen in 2030 te vervangen door groene grondstoffen. Nederlandse biomassa kan, volgens het Platform, in prijs en kwaliteit concurreren met biomassa uit andere landen. Uit Nederlands bos, natuur en landschap kan tot 8% van de Nederlandse energiebehoefte voor particulieren worden voorzien, aldus Ecofys en Alterra. Afgelopen jaren zijn er diverse projecten op het gebied van houtige biomassa geïnitieerd. Informatiebronnen: Platform Groene Grondstoffen en Bosschap. Themasites. pbl.nl/natuurverkenning/praktijvoorbeelden/praktijk/streekhout en Nieuwsbrief Natuurverkenning december 2011. Nationaal Groenfonds financiert biomassaprojecten, zie www.nationaalgroenfonds.nl. Drie voorbeelden. Drie agrarische natuurverenigingen uit de Achterhoek zijn samen met vijf Kreisen in het aangrenzende Duitsland sinds 2009 betrokken bij het EU-regioproject ‘Stoken op Streekhout’. Onderdeel van het project is het opzetten van een inzamelstructuur. De natuurverenigingen, maar ook loonwerkers en landgoedeigenaren brengen hun snoeihout nu al naar depots, maar daar komen er meer van als meer gemeenten mee gaan doen. Dat verlaagt de transportkosten. Vuurzaam is opgezet door Cogas, beheerder van een netwerk voor gas en elektriciteit in Oost-Nederland. Leveren van biomassa wordt pas interessant als er per keer duizend kuub afvalhout van redelijke dikte zonder naalden en bladeren aangeboden wordt en dit op één punt aan de verharde weg is op te halen. Afnemers van de Vuurzaam-warmte zijn grootverbruikers, zoals woonblokken, zwembaden, bejaardentehuizen en overheidsgebouwen. Vuurzaam financiert, bouwt en onderhoudt een verbrandingsinstallatie op locatie. Ook een ooibos kan bruikbare houtchips leveren. Bureau Stroming heeft een berekening gemaakt uitgaande van 600 hectare. Bij een omlooptijd van veertig jaar kan elk jaar 15 hectare gekapt worden. Bij een oogst van 3.000 ton chips en een prijs van € 10 per ton levert dat jaarlijks € 30.000 op. De jaarlijkse kosten voor de kap bedragen € 3.000. Dus resteert een jaarlijkse opbrengst van € 27.000 over 15 hectare. Het mes snijdt aan drie kanten: het ooibos levert duurzame energie, cyclisch beheer wordt meer dan kostendekkend en bevordert de biodiversiteit. De bosrijke gemeente Ede ontving in 2010 € 15 per ton biomassa van een bosaannemer die leverde aan een energiecentrale voor de woonwijk Kernhem en een kaasfabriek. De bosaannemer zorgde voor kappen, wegslepen en versnipperen. 6 Natuurmonumenten verkoopt haardhout met FSC-keurmerk. Al snel na het begin van deze handel, waren de eerste honderd bestellingen binnen, aldus Jan Vos van Natuurmonumenten. De klant krijgt twee kisten, waarin netto 1,8 kuub ovengedroogd hout zit, met een vochtigheidspercentage van minder dan twintig procent. Het pakket bestaat uit gemengd loofhout van beuken, berken en essen. Het wordt thuis afgeleverd, inclusief een zak aanmaakhout en aanmaakblokjes. Natuurmonumenten begon met een introductieprijs van € 289. Dat wordt na een reclamecampagne € 329. 7 Nederland produceert 1,5 miljoen ton onbenut gras per jaar. Maaisel laat zich echter niet, zoals snoei- en dunningshout, direct benutten als biobrandstof. Maar waar berm- en natuurgras nu vaak nog een kostenpost zijn, lijken er kansen in de eerste mobiele grasraffinaderij ter wereld, in 2011 op een melkveebedrijf in Appelscha gedemonstreerd. De installatie van het consortium Grassa! verwerkt ter plekke pas gemaaid gras tot vezelkoeken en sap. Uit het sap kunnen eiwitten worden gewonnen. De rest van het sap gaat meteen terug het land op als mest. Voor de vezelkoeken heeft de papier- en kartonindustrie belangstelling. Volgens initiator Gjalt de Haan kan de mobiele grasraffinaderij in 2013 commercieel operationeel zijn. Dan gaat De Haan er de boer mee op. Aanbieders van eitwitrijk gras zullen een hogere prijs krijgen dan leveranciers van vezelrijk bermgras. Maar zelfs voor wie alleen natuurgras in de aanbieding heeft, kan Grassa! interessant zijn. Want waar maaisel met het giftige jacobskruiskruid nu nog tegen betaling moet worden gecomposteerd, neemt Grassa! het kosteloos of zelfs tegen een geringe vergoeding af. Zie www.innovatienetwerk.org/nl/concepten/view/118/Grassa.html en www.grassanederland.nl. 8 De verhuur van het jachtrecht voor grofwild levert sommige particuliere landgoederen inkomsten op. De prijsafspraak voor verhuur van het jachtrecht is erg afhankelijk van het landgoed zoals grootte en landschappelijke diversiteit, populatiedichtheden, soorten waar op gejaagd mag worden (zwijnen en edelherten zijn populair) afschotmogelijkheden, afzetmogelijkheden van de wildopbrengsten, of de huurprijs in- of exclusief toezicht is. De prijs voor een jachtrecht voor grofwild varieert tussen € 20 en € 40 netto per hectare per jaar, waarbij de kosten voor een jachtopzichter, jachthutten, toezicht en faunabeheer voor rekening van de huurder komen. Bij klein wild is de vereiste begeleiding minder intensief en ligt de gemiddelde netto prijs rond € 15 per hectare per jaar. Een eigen jachtopzichter heeft als voordeel dat hij ook kan toezien op andere functies van het terrein. Pagina 144
Pagina 146Interactieve etijdschrift, deze flyer of drukwerk is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal zetten van digi drukwerk.
527 Lees publicatie 202Home