waren ‘gratis’ voor de tomaten. Nu ontstaan gesloten kassen die door opslag van zonnewarmte vrijwel geen energie meer verbruiken en een opbrengst hebben die 10-15% hoger ligt als eerst. Dat vereist wel nieuwe kennis want de tuinder moet werken op een nieuw setpoint voor optimale productie. Maar met aangepaste opleidingen kan de kenniseconomie tot praktische kennis voor onze economie worden gemaakt. Om zo’n slag te kunnen maken zijn drie dingen nodig: een man, een plan en een ramp. Voor de glastuinbouw was het Frans Hoogervorst, een boegbeeld van postuur en de juiste man op het juiste moment op de juiste plaats. De ramp was ook duidelijk: de gasprijzen rezen de pan uit en het werd onbetaalbaar om nog op de gangbare wijze te telen. Het plan is even simpel als uitvoerbaar: de zon schenkt jaarlijks 3 maal de hoeveelheid benodigde energie voor onze kasproducten. Het vereist andere technologie (hoogwaardige warmtepompen en simpele opslagsystemen voor laagwaardige warmte) maar het kan en het werkt. In huissen heeft een project 3 jaar gedraaid en in Bleiswijk is inmiddels een Informatie & Demonstratie Centrum (IDC) ingericht met nog 3 proefkassen. Vele hectares nieuwe kassen zijn of worden op dit moment volgens de nieuwe inzichten ingericht waardoor deze branche in 2020 duurzaam kan zijn . Een dergelijk slag moet ook door de haven te maken zijn. Je zou dan zorgvuldig moeten analyseren hoe een duurzaam achterland eruit komt te zien en welke producten in de ‘source-to-service’ keten noodzakelijk zijn. Als het transport overgaat naar plug-in hybride automobielen en de warmtevoorziening naar elektrische warmtepompen dan moet je niet ongebreideld olieproducten blijven doorvoeren. De “all electric society” is op komst en vanuit die visie moet een productstroom met grotere toegevoegde waarde en een duurzaam karakter worden gerealiseerd. Het kan, maar om zo’n echte veranderingsslag te kunnen maken zijn als gezegd een man, een plan en een ramp nodig. Maar..... het mag natuurlijk ook een vrouw zijn. OEMOEMENOE ving begreep maar ook omdat hij de sprookjeswereld van Andersen en de fysische wereld van Bohr zo prachtig aan elkaar verknoopte. Want naast het lelijke jonge eendje, de prinses op de erwt en de nieuwe kleren van de keizer werden in Kopenhagen sprookjes geschreven waarin het ondeelbare werd gedeeld, waarin deeltjes spontaan verschenen en verdwenen en waarbij je eigenlijk nooit precies wist waar ze waren. Andersen had het niet kunnen verzinnen. Maar met Hiroshima, Nagasaki, Three Miles Island en Chernobyl bleek dat deze sprookjes ook nachtmerries kunnen zijn. De Commissaris van de Koningin in Gelderland opende vorige maand een nieuw hoogspanningslaboratorium van KEMA in Arnhem en sprak daarbij opmerkelijke woorden. De wereld, zo zei hij, maakt zich op voor Kopenhagen. In de stad van de sprookjesverteller Hans Christian Andersen en de fysicus Niels Bohr wordt in december de beslissende VN-klimaattop gehouden. In de stad die een broedplaats is van creativiteit en denkkracht, wordt de definitieve inhoud bepaald van een verdrag dat over generaties en decennia heengaat. Waarbij enorme stappen genomen moeten worden die je alleen in de sprookjeswereld maakt met speciale laarzen. Het is tijd om daarin te stappen, de tijd van de tochtstrip en de jacht op kieren is voorbij. Nu moet de knop om, zo sprak hij en met een toepasselijke druk op de knop opende hij de nieuwe testfaciliteit. Europoort Kringen, oktober 2009. 26 Deze gebeurtenis trok mijn aandacht, niet alleen omdat een hoge bestuurder er blijk van gaf dat hij de essentie voor een duurzamere samenleHet verbluffende theoretische werk van Bohr in combinatie met het experimentele werk van Fermi hebben de potentie om significant aan onze energievoorziening bij te dragen. Maar het nieuwe principe van kernsplijting werd helaas gekoppeld aan het oude principe van stoomopwekking waardoor het merendeel van de exergetische waarde van het proces verloren gaat. Niettemin blijft het een technisch ‘sprookje’ van ongekende allure. Want wanneer we naar de energievoorziening in Nederland kijken op basis van fossiele brandstoffen dan verbranden we nu circa 80 miljoen toe (ton olie equivalenten) met globaal 900 miljoen ton lucht om de gewenste hoeveelheid energie op te wekken. Met kernenergie is daar in principe slechts 35 kg massa voor nodig, hoewel het in de praktijk ordegroottes meer is. En dat zullen de wereldleiders in Kopenhagen waarschijnlijk niet zomaar meer kunnen negeren. Regelmatig gaan stemmen op om in Nederland kernenergie weer op te pakken. Een kerncentrale op de Maasvlakte of Borssele voor energie27 Pagina 14

Pagina 16

Heeft u een uitgave, digitaal bladeren of online onderwijsmagazines? Gebruik Online Touch: cursus naar een digitale publicatie converteren.

528 Lees publicatie 201Home