Ontvankelijkheid Weten en begrijpen politici wat er leeft onder burgers? Weten ze daar ook stem aan te geven? Dat mag van politici worden verwacht. Maar het is lastiger dan zo op het eerste gezicht lijkt. Zo hebben we de afgelopen decennia gezien dat de politiek zich bijvoorbeeld nauwelijks bezighoudt met het heftige maatschappelijke debat over de intensieve veehouderij. Die sector heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt, met forse schaalvergroting en stijging van de productiviteit. Deze ontwikkeling was vooral een aangelegenheid van de sector zelf. Totdat er in de jaren tachtig oog kwam voor de nadelen, zoals overbemesting, ammoniakuitstoot en dierenwelzijn. Drie grote crises − de varkenspest, de uitbraak van MKZ en de Q-koorts − brachten de problematiek op de maatschappelijke agenda. Maar de discussie over de veehouderij bleef op het niveau van een stellingenoorlog. De landbouw bleef roepen: ‘We doen ons best, we doen het goed, we hebben geen keus’. En de burgers riepen: ‘Maar we willen het niet’. Mathieu Wagemans: Van de politiek zou je toch mogen verwachten dat zij deze spanning tussen ondernemers en burgers zou onderkennen en de onderliggende overwegingen en overtuigingen zou benoemen. Dat kan een zinvol debat opleveren. Politici hadden (en hebben) echter de neiging zich van meet af aan met de ene of de andere partij te associëren. Het politieke debat wordt zo een herhaling van zetten: veel rumoer maar geen verandering. In plaats van een verbale loopgravenoorlog te overstijgen, ging men er deel van uitmaken. Er is geen sprake van een nieuw discours waarbinnen de onderliggende vragen zinvol kunnen worden gethematiseerd zodat constructieve communicatie mogelijk wordt. Wat als vernieuwing of als oplossing wordt gepresenteerd, betekent vaak niet meer dan een herinrichting van de loopgraven. 85 Epiloog Pagina 86

Pagina 88

Voor brochures, online studiegidsen en reclamefolders zie het Online Touch content management system systeem. Met de mogelijkheid voor een online shop in uw spaarprogramma.

507 Lees publicatie 186Home