3 Gedragsverandering door directe ervaring 18 Gedragsverandering door directe ervaring “ Iets wordt pas echt gekend, als het niet meer kan worden vergeten. Iets wordt pas echt begrepen als het in de ziel wordt gekend. We kunnen dus beter niets opschrijven, Plato. boeken maken mensen lui, want ze hoeven niets meer te onthouden, en in plaats van echte kennis krijg je boekenpraat.” Socrates in gesprek met zijn leerling Plato (Uit: ‘Plato, Verzameld Werk’) In de nota van Verburg wordt bewustwording meerdere malen genoemd en uitgelicht. Dit gebeurt in de ‘enge’ vorm, namelijk vertaald naar kennisoverdracht door middel van voorlichting en de confrontatie met de feiten. Hoe bewustwording ontstaat, wordt vanuit onder andere de filosofie, het systeemdenken en de moderne marketing veel breder en dieper benaderd. Dit is van groot belang om de stap naar structurele gedragsverandering te kunnen begrijpen en maken. Bij grote A-merkfabrikanten van voeding wordt nog veelvuldig gewerkt met het zogenoemde AIDA-model. Dat staat voor Awareness (ook wel Attention), Interest, Desire, Action. Het beschrijft het koopproces van een product van begin tot eind. Ook de overheid werkt hiermee bij campagnes die ze vaak letterlijk ‘bewustwordingscampagnes’ noemen. Bij grote A-merkfabrikanten wordt Awareness op eenzelfde manier vertaald als bij de overheid. Het gaat om de bekendheid met de reclameboodschap, de herkenning van een product en het kunnen terugspelen van de boodschap. Alleen, nu komt het: indien het gaat over een ‘maatschappelijk product’, veelal een reclameboodschap waar de consument niet direct op zit te wachten, wordt de diepere en bredere betekenis van Awareness zeer relevant. Waar we in het Nederlands alleen het vertaalde woord ‘bewustzijn’ kennen, kent de Engelse taal ook nog het woord consciousness. Juist dit woord raakt veel meer de bedoelde diepere betekenis van Awareness. In een recent uitgegeven boek van de filosoof Jan Bor, getiteld Een geschiedenis van de filosofie, beschrijft hij indirect wat de grote westerse filosofen verstonden onder bewustwording in brede zin. In de westerse filosofie gaat het dan vooral over de vraag of dit via het denken verloopt (het ‘ik denk dus ik ben’ van Descartes) of via een meer innerlijke weg. Bor schrijft over de laatste grote denker van de Griekse beschaving en tevens grondlegger van het neoplatonisme, Plotinus, en zijn filosofie. “Uiteindelijk zouden we op grond van een innerlijke ervaring tot het besef komen dat we samenvallen en fundamenteel één zijn met de oorsprong van wat is, en gaat dat schouwen van het Ene (zoals Plotinus het noemt) aan het denken voorbij.” Plotinus was er als westerling vroeg bij, maar was zeker niet de enige filosoof die bewustwording als een breder proces beschreef dan alleen via het rationele denken of ‘hoofdactiviteit’. Daarmee zag hij de weg naar het al eerder hier beschreven eenheidsbewustzijn van mens en natuur. Zo waren er ook veel later de Empiristen, zoals David Hume, die juist weer het belang van de waarneming en ervaring vooropstelde. Pagina 17
Pagina 19Scoor meer met een webshop in uw sportbladen. Velen gingen u voor en publiceerden archief online.
497 Lees publicatie 179Home