huidige regeringspartijen juist dat altijd zo hoog in het vaandel had staan. Hoe heeft die sterk veranderde relatie tussen mens en natuur, en daarmee ook zijn voeding, zich toch zo kunnen ontwikkelen in de loop van de historie? Er zijn drie bepalende perioden van versnelling in de historie van de mens te herleiden die de kloof met natuur en onze voeding sterk heeft vergroot. De komst van de landbouw circa 10.000 jaar geleden was het eerste grote bepalende moment. Lynn White Jr. schreef in het blad Science in 1967 over deze kentering: “Formerly man had been part of nature… now he was the exploiter of nature.” Uiteraard bracht de landbouw enorm veel welvaart met zich mee en werd dit door ieder volk met veel enthousiasme omarmd. Ook de Romeinen deden dit. Toch doorzag de Romeinse keizer Aurelius toen al het gevaar van dominantie over de natuur in een van zijn prachtige filosofische bespiegelingen: “Alle dingen staan onderling met elkaar in verbinding en deze eenheid is heilig, er is niets dat geen verband met iets anders heeft.” De Verlichting in de 17e en 18e eeuw zou een belangrijke ‘tussenstap’ genoemd kunnen worden. De Franse filosoof en wiskundige Descartes zorgde ervoor dat de natuur volledig werd gemechaniseerd en dat alleen nog maar werd gekeken naar het zichtbare, het tastbare en dus wat vanuit het denken te beredeneren was. Zijn beroemde uitsprak was: “Ik denk dus ik ben”. Hiermee legde hij, samen met onder anderen natuurkundige Isaac Newton, de basis voor de westerse wetenschapsfilosofie en de manier van wetenschapsbeoefening, zoals we deze nog steeds het meest hanteren. In deze manier van wetenschapsbeoefening staat een sterk reductionistische, aspectgewijze benadering centraal van alles wat waarneembaar is met onze vijf zintuigen. Hierdoor werd tevens binnen de wetenschap de basis gelegd voor de latere 20e-eeuwse biochemische benadering van ons voedsel. Ook in de tijd van de Verlichting was er de nodige weerstand tegen de mechanisering van ons wereldbeeld. Een van de opstandelingen was Baruch Spinoza, Nederlands bekendste filosoof. Volgens Spinoza was de ware kennis dat “de mens niet buiten de natuur staat, maar er intrinsiek en onlosmakelijk deel van uitmaakt en onderworpen is aan al haar wetten.” Hij ging zelfs zo ver dat hij stelde dat “welzijn en geluk niet gelegen waren in een leven van slavernij aan de hartstochten en de vergankelijke goederen die we doorgaans najagen, maar juist in het bezitten en uitdragen van de genoemde ware kennis”, aldus de prachtig geschreven biografie van Steven Nadler. Het mocht niet baten. Descartes en Newton werden door de maatschappij met veel enthousiasme omarmd en de westerse wetenschapsmethodes namen een enorme vlucht. Wij zijn de verbinding met de natuur en haar voeding kwijtgeraakt 15 Pagina 14

Pagina 16

Scoor meer met een web winkel in uw drukwerk. Velen gingen u voor en publiceerden archief online.

497 Lees publicatie 179Home


You need flash player to view this online publication