de producten die ze aan de man brengen. Ze houden zich veel liever bezig met het ontwikkelen van hippe reclamecampagnes en verpakkingen, ofwel de buitenkant van het product. Ook de rol van de media en de voedingswetenschap is groot. Zo is het opvallend dat de traditionele media (tv, radio, dagbladen) bijna stelselmatig pas over het verschijnen van wetenschappelijk voedingsonderzoek publiceren nadat ‘het belang’ van het onderzoek gecheckt is bij het Voedingscentrum. Dit instituut heeft hierdoor feitelijk het alleenrecht gekregen op de verspreiding van wetenschappelijke informatie over voeding. Waar is hier de onafhankelijke pers die de consument zelf tot een oordeel laat komen? De voedingswetenschap is door onderzoeksfinanciering inmiddels sterk gelieerd aan de fabrikanten van het veelal onduurzame voedsel. De gezamenlijke vestiging van R&D-centra en universiteit op hetzelfde terrein in Wageningen is natuurlijk gunstig voor de ontwikkeling van innovaties, maar wekt tegelijk de schijn van wel heel sterke onderlinge afhankelijkheid die het grote publieke belang van gezonde voeding niet ten goede komt. Ten slotte lijkt de overheid steeds meer een belangenbehartiger van de voedingsindustrie te zijn. Explicieter dan de recente integratie van de ministeries LNV en EZ en het benoemen van de negen topsectoren is het niet te maken. De Wageningen universiteit is bovendien de enige universiteit in Nederland die niet verbonden is aan het Ministerie van Onderwijs, maar aan voorheen LNV en dus nu EL&I. Het gebrek aan een maatschappelijk tegenwicht heeft grote impact op onze steeds verder afbrokkelende Nederlandse eetcultuur. Dat komt ook door het vrijwel ontbreken van NGO’s op dit terrein en ook hier doordat onafhankelijke organisaties zoals de Consumentenbond wel erg automatisch loyaal zijn aan de standpunten van het Voedingscentrum. En waarom horen we nauwelijks iets van de consument in deze discussie? De reden is dat het werkelijke probleem diep zit. Het heeft te maken met de sterk afgenomen betekenis van de natuur voor veel mensen en de daaruit afgeleide betekenis van voeding. Iemand die daar in de jaren zeventig van de vorige eeuw een helder boek over schreef, getiteld Man in the Environment, was Ruth Moore. Zij stelde dat de belangrijkste determinant van hoe mensen met de aarde omgaan, is wat ze van zichzelf denken in relatie tot die aarde. Zijn we onderdeel van de natuur of juist afgescheiden? Of staan we er zelfs iets boven? Als we ver teruggaan in de historie van de mens, zien we dat de natuur als heilig werd beschouwd. De natuur was een directe manifestatie van het goddelijke. De goden van de vruchtbaarheid werden regelmatig opgeroepen om een succesvolle oogst te verzekeren. We vergeten erg snel dat de mensheid zich heeft verbonden met de aarde in veruit het grootste deel van haar geschiedenis. In de levensbeschouwing van de oorspronkelijke inheemse bevolking van de Verenigde Staten is dit respect voor de natuur nog steeds heel duidelijk terug te vinden. “Treat the Earth and all that dwell there on with respect”, zo luidt een van de 10 geboden van de Indianen. In andere oude religies, maar ook bij huidig levende traditionele volkeren, zien we eenzelfde respect terugkomen. Dit zijn dus veelal volkeren die in harmonie met de natuur leven en daardoor eveneens duurzaam met hun voeding omgaan. Dan onze hedendaagse cultuur, gestoeld op een Joods-christelijke traditie. In de Tien Geboden uit de Bijbel is niets terug te vinden over respect voor de natuur. Sterker nog, Genesis 1:28 stelt: “Wees vruchtbaar en word talrijk, bevolk de aarde en breng haar onder je gezag; heers over de vissen van de zee, over de vogels van de hemel en over alle dieren die op de aarde rondkruipen.” Als we om ons heen kijken, is het alsof we nog steeds het idee hebben dat wij als mens het recht hebben om de natuur te domineren. Wat is er met de oorspronkelijke betekenis van het rentmeesterschap gebeurd? Terwijl een van de Wij zijn de verbinding met de natuur en haar voeding kwijtgeraakt 14 Pagina 13

Pagina 15

Voor reclamefolders, online lesmateriaal en clubbladen zie het Online Touch online publisher CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw mailings.

497 Lees publicatie 179Home