Om de rol en de stijl van de teamleider goed te begrijpen, gebruiken we een woord uit de sport: de teamleider is de captain. Dit is de aanvoerder van het veld. Hij speelt mee, en heeft daarnaast bepaalde leidinggevende taken. De rol van captain is aan de hand van drie belangrijke paradoxale dilemma’s gekoppeld: 1. De teamleider als eerste onder gelijken; 2. Het vraagstuk vrijheid en gebondenheid, en 3. Het evenwicht tussen individu en groep. Samengevat: De captain staat niet boven het team maar ernaast. Leidinggeven wordt gezien als een van de functies die nu eenmaal moeten worden vervuld en niet als een bevoorrechte positie. Natuurlijk heeft de captain een formele positie en zou daaraan macht kunnen ontlenen. echter, naarmate hij hier meer gebruik van maakt, wordt hij meer leidinggevende en minder collega. Het gevaar is dat de captain in zijn streven eerste onder gelijken te zijn, eindigt in een van de extremen, namelijk een autoritaire leidinggevende of een joviale maar machteloze collega die niet durft te sturen. Het evenwicht is waar hij voortdurend naar op zoek zal zijn. Vrijheid in gebondenheid gaat om de mate waarin de teamleden kaders aangereikt krijgen of juiste vrijheid hebben om te handelen. Ook hier is het de kunst een goed evenwicht te vinden. Tenslotte zal de captain voortdurend afwegingen moeten maken tussen belangen van het individu en het teambelang. De captain moet individuele prestaties en teamdoelstellingen op elkaar afstemmen. Dit betekent tevens dat hij in voorkomende gevallen moet bemiddelen bij conflicten. De teamleider hoeft in het beste geval niet meer te doen dan er te zijn voor wie problemen heeft en in te springen wanneer het team vastzit of de koers uit het oog heeft verloren. Coachen en contracteren van teams randvoorwaarden, is de formele back-up van het team, iemand die het team beschermt tegen bedreigingen van buitenaf en die beslissingen van het team bekrachtigt. 2. De coach bevordert de samenwerking, stimuleert de teamontwikkeling en heeft niet per se een hiërarchisch bovengeschikte positie. De coach stimuleert initiatief en besluitvorming van het team en is alert op openheid en directheid. 3. De adviseur voorziet het team van technisch-inhoudelijke oplossingen, helpt bij probleemoplossing, assisteert bij vaardigheidsontwikkeling en kwaliteitsbewaking. Hij heeft meestal een tijdelijke relatie met het team. Aan een team is ook de rol van coach gekoppeld. Een coach is in de traditionele organisatie degene die vanuit de organisatie de doelstellingen formuleert en bewaakt. Bij projecten is dit de (interne) opdrachtgever. De rol van een coach in een team is wezenlijk anders dan de rol van leidinggevende. Een leidinggevende gaat doorgaans verder dan de doelstellingen en wil ook graag alle processen beheersen en geeft dit niet in handen van het team. Figuur 6: De rol/positie van een coach in een team (Vroemen, 2001). Een team als geheel heeft leiding nodig. In de vorige paragraaf is de rol van teamleider (captain) besproken. Veel teams hebben daarnaast nog te maken met een externe manager. De rol van de externe partij verschilt per situatie. Ook kan hij een combinatie van rollen hebben. De drie volgende rollen zijn te benoemen: 1. De beslisser levert hiërarchische support. Hij stelt teamdoelstellingen vast, evalueert en beoordeelt prestaties, organiseert bevoegdheden en 24 Pagina 29
Pagina 31Interactieve e-handleiding, deze uitgave of onderwijsmagazine is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een online publicatie omzetten van internet handleidingen.
435 Lees publicatie 130Home