aan eetgerei. Het gebruik van eetgerei heeft een zekere afstand geschapen. Tot voor kort was eten in veel culturen niet alleen iets wat je samen deed, maar ook iets wat je deed van een gezamenlijke schotel. De individualisering leidde ook tot een verschraling van de sociale functie van de maaltijd: ieder zijn eigen bord, ieder zijn eigen gerecht en ieder zijn eigen tijd. Voedsel onderscheidt: wat je eet en hoe je eet, geeft aan wie je bent en wilt zijn. In onze tijd is dat complex geworden omdat de variatie in wat en hoe mensen eten zo sterk varieert. Wie regelmatig in een sterrenrestaurant eet, recepten van El Bulli bestudeert, thuis zijn cursus sushimaken demonstreert, of via internet bestelde witte truffel met zijn speciale schaafje over de omelet kan laten neerdalen, diezelfde persoon bestelt ook pizza bij American Domino’s, neemt een Mexicaans hapje in Taco Bell drive-in en eet Vlaamse friet op de markt. Een vegetarische biologische lunch is mooi, maar ganzenlever is ook lekker. De goed opgeleide rijke heeft misschien keuzestress, de laagopgeleide arme lijkt het slachtoffer: veel gefrituurde, calorierijke, vette, zoete en voorbewerkte producten, en weinig onbewerkte, verse, magere of vezelrijke producten. Hoewel we meer weten over voedsel dan ooit, lijkt de afstand tot voedsel eerder groter dan kleiner te worden. Pollan laat zien dat wetenschap en commercie onze min of meer vanzelfsprekende relatie tot voedsel hebben geproblematiseerd. Vreemd genoeg wordt het door de reductie van al die verschillende vormen van voedsel tot enkele eenvoudige nutriënten veel moeilijker om te bepalen wat gezond is. Sinds we de eindeloze veelvormigheid van voedsel terug hebben gebracht tot de basiselementen vet, koolhydraat, eiwit, vitaminen en mineralen, gaat er van alles mis met ons voedingspatroon. 212 De oorspronkelijk diëten van de mensheid lopen heel sterk uiteen. Sommige volken eten vrijwel alleen vis, andere vooral vlees, weer andere vrijwel alleen vegetarisch, maar dat leidde nooit tot de wijdverspreide gezondheidsklachten die samengaan met het westerse dieet. Nu we vrij zijn in onze keuze en een wereld aan voedingsdeskundigen ons adviseert, loopt het met ons moderne westerse dieet uit de hand. Dat we te veel eten is duidelijk: overvoeding wordt volksziekte nummer één. Maar de claims van allerlei diëtisten en voedingsdeskundigen over gezonde producten en gezonde diëten wisselen per jaar. De kreet ‘Melk is goed voor elk’ is suspect geworden, groenten zijn misschien toch overbodig, vet is soms gezond, preparaten met vitaminen en mineralen zijn misschien wel nuttig, maar misschien ook wel niet of zelfs gevaarlijk. De voedingsindustrie suggereert gezonde nutriënten en produceert vaak ongezonde, soms misleide en veel onzekere consumenten. Unilever brengt Blue Band Light op de markt. Die is light omdat er meer water in zit. Op de verpakking staat dat het product geschikt is om te bakken. Schandelijke misleiding: voordat je ermee kunt bakken, moet je eerst het water laten verdampen, waarna het geen light meer is. Unilever-dochter Nutricia kan er ook wat van met de reclame over babyvoeding. De reclame stelt dat in alle natuurlijke producten nutriënten in andere verhoudingen zitten dan baby’s nodig hebben. Gelukkig zitten ze wel in de goede verhouding in Nutricia’s babyvoeding. Alsof iemand zijn baby alleen kaas of alleen tomaat te eten zou geven. Pollan zegt niet voor niets: als er ‘gezond’ op een product staat, is er reden om het niet te kopen. Gezond staat immers nooit op fruit, groenten, vis of welk natuurlijk product dan ook. Ik wil hier niet mee zeggen dat een dieet dat biologisch, vegetarisch, rauw of zelfs traditioneel per se gezonder is, maar wel dat de nutriëntenbenadering en de voedingsadviezen van producenten en over213 Pagina 107

Pagina 109

Heeft u een magazine, issue of digi cursussen? Gebruik Online Touch: uitgave van papier naar online converteren.

546 Lees publicatie 216Home