komen te staan. Bovendien ontstaat hiermee meer zekerheid voor het behoud van ecosystemen en biodiversiteit op lange termijn en in een mondiaal perspectief. Een aantal robuuste gebieden maakt ook een flexibelere omgang met verandering mogelijk. In de volgende paragrafen wordt uitgewerkt hoe diverse vormen van natuur zijn te combineren, en van nut en betekenis kunnen zijn. 3 Van vervreemding naar verbinding: voedsel als voorbeeld Er is de laatste jaren meer belangstelling gekomen voor de kwaliteit van voedsel, regionale productie, zelf groenten verbouwen, zelf koken. Hoewel het in verhouding tot de grote oppervlakten bulkproducten misschien niet veel betekent, zijn deze initiatieven toch belangwekkend in een naturalistisch perspectief. Ze versterken de band met de natuur en de waardering voor voedsel. Voedsel is onze meest intieme verbinding met de natuur.1 Door de natuur letterlijk te verinnerlijken, blijven we in leven. De eeuwige paradox van onze verhouding met de natuur wordt hier meteen zichtbaar: we zijn onderdeel van de natuur maar kunnen haar ook van afstand beschouwen, we zijn ervan afhankelijk en beheersen haar, we nemen afstand maar consumeren haar ook. De verhouding tot voedsel is in de loop der eeuwen sterk veranIk ga hier eerst in op de veranderingen in het verleden, derd.2 schets enkele actuele vragen op het punt van voeding, natuur en cultuur, en onderzoek ten slotte of de veranderende verhoudingen tot ons voedsel en onze voedselproductie van betekenis zouden kunnen zijn voor onze verhouding tot de natuur. Ooit namen mensen direct voedsel uit de natuur. Met de uitvin1 Zie ook openingszin essay Van Gelder (2010). 2 206 Elias (2001) heeft hierover uitgebreid geschreven in Het civilisatieproces. 207 Pagina 104

Pagina 106

Heeft u een onderwijs magazine, ibrochure of online onderwijs magazines? Gebruik Online Touch: reisgids van pdf naar digitaal converteren.

546 Lees publicatie 216Home