en daarmee en daardoor overleven: straks zullen we zien dat precies dit de navelstreng is van het vergezicht van een vermenselijking van de natuur die zelfs kan uitmonden in een verdere vermenselijking van de mens. Wie dit binnen laat komen zou kunnen proeven dat hoop en verlangen nog een derde emotie oproepen, namelijk die van de troost. De trias van herinneren, uithouden en integreren krijgt gezelschap van een emotionele drie-eenheid: de troost van het ont-vergeten, de kunst en discipline van het uithouden, en de hoop op concrete verwevenheden in de vorm van natuurverhalen. Precies deze hoop op een integrale praktijk van natuurverhalen kan ertoe leiden dat ook de betrokkenheid zelf niet toevallig is. Vanuit de vormen van vergetenheid (en laten we eerlijk zijn: onze incomplete fenomenologie daarvan is een uitnodiging voor een diepere en bredere duiding) lopen rechtstreekse lijnen naar de betrokkenheid. Het mooiste bewijs van zo’n integrale samenhang van herinneren, uithouden en integreren of verweven zou zijn als de projecten zelf straks leiden tot herinneren en integreren. Niet zozeer omwille van zo’n integraliteit. Maar omdat het een sterke aanwijzing zou zijn voor de integriteit van de betrokkenheid. Waarom ben je betrokken? Als de antwoorden geworteld zijn in een ‘Ken uzelf’ dat niet vergeet om ook de antwoorden op de vraag ‘Ken de natuur’ niet te vergeten, kunnen we oprecht hopen dat het tijdperk van de vergetenheid (een periode die volgens Heidegger tenminste teruggaat tot Herakleitos en die misschien wel de hele geschiedenis van de soort omvat) tot een natuurlijk einde aan het komen is. De zogenaamde biologisering van de mens die hem reduceert tot een zuiver biologisch wezen, is hier op te heffen in een naturalisering die het brede spectrum van de ‘vergetenheden’ expliciet maakt: biologisering + ont-vergeten = naturalisering = vermenselijking. 116 Pagina 116
Pagina 118Interactieve earchief, deze vakblad of vaktijdschrift is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal zetten van digi boeken.
541 Lees publicatie 215Home