3. Schaal en vertrouwen in de intensieve veehouderij Deze korte tour d’horizon laat zien dat grootschaligheid niet vanzelf tot onbehagen of wantrouwen hoeft te leiden − mits de juiste schaal bij de juiste functie wordt gekozen. Voor een gevoel van verbondenheid is vooral van belang dat mensen weten met wie ze te maken hebben en wie ze kunnen aanspreken. Zouden deze lessen uit de (semi)publieke sector ook toepasbaar zijn op de intensieve veehouderij?14 Deels wel, zo denken de verschillende deskundigen met wie voor deze verkenning gesproken is. Het is ook voor hen in ieder geval maar zeer de vraag of de relatie tussen schaal en vertrouwen omgekeerd evenredig is, zoals grote groepen burgers nu lijken te oordelen. Huub Dijstelbloem van de WRR: “Alsof met het vergroten van de schaal per se het wantrouwen of de vervreemding toeneemt!” Instellingen die op papier even groot zijn, kunnen heel anders ervaren worden, onderstrepen mijn gesprekspartners. Het klopt ook niet dat alle grote instellingen of systemen wantrouwend tegemoet worden getreden. Het vertrouwen in het mondiale vliegverkeer is bijvoorbeeld heel groot. “En”, zo zeggen zij, “laten we kleinschaligheid ook niet verheerlijken”. Vroeger werd het huisvarken in november op het erf geslacht, vaak op gruwelijke wijze. Arie van den Brand, voormalig GroenLinksparlementariër en voormalig voorzitter van de Raad van Toezicht van Biologica, zegt het zo: “De veehouderij heeft behoefte aan goede innovaties. En innovaties gaan door het hele schaalbegrip heen. Er is niet één schaalniveau dat optimaal is om te innoveren.” Tegelijkertijd herkennen mijn informanten het onbehagen rond schaal wel degelijk – en dit onbehagen vraagt volgens hen om erkenning en om duiding. De geuite problemen rond schaal wijzen erop dat belangrijke waarden worden aangetast, opperen zij. Johan Melse, toekomst13 14 De verschillen tussen (semi)publieke organisaties en de veehouderij zijn uiteraard ook aanzienlijk. In de veehouderij opereren vooral ondernemers; zij lopen veel meer risico dan de bestuurders van scholen en woningbouwcorporaties. En vooral: veehouders hebben in hun dagelijkse werk te maken met dieren, en niet met mensen. Deze dieren lijden wellicht, maar voelen zich niet miskend, vervreemd of als een nummer behandeld. Pagina 22
Pagina 24Scoor meer met een online winkel in uw publicaties. Velen gingen u voor en publiceerden lesmateriaal online.
529 Lees publicatie 203Home