214 HOOFDSTUK 3 VII OVERIGE INKOMSTENBRONNEN Ook op landgoederen, zoals De Utrecht, haalt ASR een positief rendement, bijvoorbeeld mede dankzij een golfbaan. M Hoog rendement op grond Waarom stopt een verzekeraar zoveel geld in grond terwijl aandelen, obligaties, grondstoffen, valuta volgens vele economen veel meer rendement opleveren? De kern van het antwoord van Erik Somsen, directeur Landelijk Vastgoed van ASR Vastgoedvermogensbeheer: “We doen het voor de lange termijn. Want dat past bij de verplichtingen die we naar onze klanten hebben voor hun pensioenen en levensverzekeringen.” Erik Somsen: “Rendement bestaat voor ons uit drie componenten. Om te beginnen het directe, jaarlijkse rendement uit huur en pacht. Dat komt gemiddeld uit op twee tot drie procent. “ “Verder is er de waardestijging van de grond die gemiddeld over langere termijn de inflatie zal bijhouden.” Somsen grinnikt omdat op het moment van dit interview alle effectenbeurzen in paniek lijken, de euro en de dollar het moeilijk hebben, de huizenprijzen al drie jaar dalen en de leegstand van kantoren ook niet vrolijk maakt. “Alleen de grondwaarde blijft stijgen.” Na de ruime lach verklaart hij die duurzame stijging: “In een van de dichtstbevolkte landen ter wereld ligt er een grote druk op landbouwgrond. Allerlei functies zoeken ruimte, zoals huisvesting, bedrijvigheid, transport, wateropvang en natuur. Daar komt nog de trend bij van de agrarische sector zelf naar steeds grotere bedrijven.” “Ten slotte de derde component. Dat is de meerwaarde die ontstaat als de grond pachtvrij komt en de meerwaarde die landbouwgrond soms krijgt als de bestemming verandert, bijvoorbeeld naar recreatie of woningbouw.” Haalt hij een rendement van 6%? Hij lacht: “In ieder geval niet minder.” Hier zit een tevreden mens. De vastgoeddirecteur heeft meer redenen om tevreden te zijn over het ASR-beleid. “Grond hoort tot het eigen vermogen, dus is bezit goed voor de solvabiliteit, de verhouding tussen eigen en vreemd vermogen. Het werkt anticyclisch in een gespreide portefeuille. Verder blijkt grond al meer dan honderd jaar een waardevaste belegging.” “Natuurbegraven houdt in dat het lichaam op een organische manier wordt teruggegeven aan de aarde.” M Natuurbegraven is solide inkomstenbron Het aantal natuurbegraafplaatsen in Nederland groeit snel. Er is al een Platform Natuurbegraven Nederland. Engeland loopt voorop. Daar zijn er al ruim driehonderd. Volgens Walter Kooy, directeur van Nationaal Groenfonds, is natuurbegraven een solide inkomstenbron. Hij rekent met 80 overschotten per hectare à € 2.500 bruto. Dat levert dan € 160.000 op. Ver gevorderd is Gé Peterink. In 2010 hebben de eerste begrafenissen plaatsgevonden op Weverslo in Heide bij Venray. Een dubbelgraf voor onbepaalde tijd kost € 6.975. Volgens Peterink is dat aanmerkelijk goedkoper dan een dubbelgraf op een gemiddelde begraafplaats in Nederland. Er is ruimte voor 550 graven, met een gemiddelde van 25 per jaar, over een periode van 20 jaar. Dan is 2% van de grond op de schop geweest voor het graven van kuilen. “De start vergde 25 rapporten, onderzoeken en overeenkomsten.” Peterink overlegde vier jaar lang met vijftien organisaties, instellingen, instanties en adviesbureaus. Hoogste hobbel was de dubbelbestemming, als eerste in Nederland, namelijk natuur én begraafplaats. Weverslo heeft op last van de rechter moeten accepteren dat er geen gebouw komt om herinneringsbijeenkomsten te houden en dat alleen een eenvoudige parkeerplaats is toegestaan. Aan een aanvulling en nuancering van het Alterra-onderzoek waarop het standpunt van de rechter is gebaseerd, wordt gewerkt. Of het natuurbegraven in Nederland een grote vlucht neemt, hangt daar vanaf. Peterink kocht de 6,7 hectare grond in 2001, bestaande uit 5,5 hectare bos, tuin, boomgaard, weiland met een later zelf aangelegde poel. In 2005 voltooide hij een landhuis, gebouwd met Nederlands hout. “Deze plek heeft altijd een maatschappelijke functie gehad. Tot 1930 was hier woeste grond, zand en heide waar schapen graasden. Vanaf 1930 is er grove den aangeplant en werd het productiebos. Rond 1960 is er een woning gebouwd. Tien jaar later was het bos onderdeel van een motorcrossparcours. Uit de opbrengst daarvan is de plaatselijke kerk gebouwd.” Voor de continuïteit heeft Peterink de Stichting Landgoed Weverslo opgericht. Deze stichting beheert de natuurbegraafplaats, ook nadat hij vol is, onderhoudt het landgoed en draagt financieel bij aan het omringende Peellandschap. De exploitatie heeft de stichting ondergebracht in een bv. Zie: www.weverslo.nl. Pagina 217
Pagina 219Interactieve e-tijdschrift, deze tijdschrift of club blad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar maken van internet maandbladen.
527 Lees publicatie 202Home