168 HOOFDSTUK 3 VI GEBIEDSAANPAK EN STREEKFONDSEN M ‘Vier keer zo snel, twee keer zo goedkoop’ “Veel te veel geld en grond voor natuurdoelen blijft hangen “In Landgoed De Utrecht zouden we bijna honderd hectare nieuwe natuur aanleggen en dat betalen uit de bouw van woningen met erfpacht.” M ‘Tien jaar bezig’ “Bij multifunctionele projecten, zoals het rendabel maken van landgoederen, ontkom je in Nederland niet aan gebiedsontwikkeling. Dit betekent dat je in dit soort projecten met alle betrokken partijen om de tafel gaat en probeert met creatieve ideeën alle wensen te honoreren.” Erik Somsen, directeur Landelijk Vastgoed van ASR Vastgoedvermogensbeheer slaakt een diepe zucht: “Het zijn langdurige en tijdrovende processen. We hebben onlangs gevierd dat het bestemmingsplan voor ons landgoed in Hardenberg, De Groote Scheere, 800 hectare groot, onherroepelijk is. Daar zijn we tien jaar mee bezig geweest!” Maar elk nadeel heeft zijn voordeel. “Want alle partijen zijn nu tevreden: gemeente, provincie, waterschap, boeren, recreatie, milieu- en natuurclubs. En dus kan er geen vertraging meer ontstaan door bezwaarschriften. Bovendien is er nu draagvlak in de omgeving.” Somsen somt op wat er gebeurt in Hardenberg: “We herstellen oude landschapselementen als houtwallen en lanen om de sfeer van het landgoed te versterken. Er komt waterberging in combinatie met nieuwe natuur. Er komen wandelpaden. We denken over een zorgboerderij. Er komen tien nieuwe woningen op erfpachtgrond waarmee we de kosten van de herinrichting en het beheer kunnen financieren. De belangrijkste economische functie voor dit landgoed is en blijft de landbouw. De boeren die blijven, krijgen grotere arealen, wat betekent dat ze ook een hogere pacht kunnen opbrengen. Al deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat wij dit landgoed duurzaam in stand kunnen houden met een gezond rendement.” De schaalvergroting in de agrarische sector heeft nog een voordeel. “Met grote boeren kun je makkelijker afspraken maken over beheer en onderhoud van natuur en landschap, zoals houtwallen en akkerranden. Dat is bij hen een kleiner deel van de kostprijs dan bij kleine boeren.” Tijd en wilskracht kost ook de gebiedsontwikkeling van Landgoed De Utrecht, 2.500 hectare groot, in Hilvarenbeek. “Alle partijen waren het eens: we zouden bijna honderd hectare nieuwe natuur aanleggen en dat betalen uit de bouw van woningen met de grond in erfpacht. Uiteindelijk stemde de gemeenteraad van Hilvarenbeek met één stem verschil het plan af. Omdat enkele varkensboeren vreesden dat ze in de toekomst mogelijk niet meer zouden mogen uitbreiden vanwege stankcirkels.” Hij is er nog teleurgesteld over, maar is niet bij de pakken neer gaan zitten. “We werken nu aan een nieuw duurzaam instandhoudingplan, in samenwerking met vijf Kempische landgoederen en alle betrokkenen.” in de bureaucratie. Zo staan er al jaren vele tientallen miljoenen bij het Groenfonds geparkeerd omdat de natuurcompensatie van de Tweede Maasvlakte maar niet gerealiseerd wordt. Er liggen in het hele land honderden miljoenen euro’s en duizenden hectares te wachten op daadkracht. Private partijen met een direct belang in natuur, toekomstgerichte landbouw of waterbeheer kunnen die daadkracht leveren.” Wouter Helmer, directeur van stichting Ark Natuurontwikkeling, werkt aan twee voorbeelden in het zuiden van het land. “Vier keer zo snel, twee keer zo goedkoop. En dit kan overal in Nederland.” Zo beschrijft het AHV-consortium van Ark Natuurontwikkeling, groene projectontwikkelaar Habitura en rentmeesterkantoor Van Soest zijn werk voor de gebiedsontwikkelingen in het Grenspark Kempen-Broek en Drielandenpark Vaals-Gulpen. Risicodragend ondernemerschap lijkt het geheim van het succes. Binnen twee jaar zijn al drie vrijwillige kavelruilen tot stand gekomen. Die zijn gelukt omdat alle partijen er voordeel van hebben. De provincie Limburg heeft het consortium bijna € 14 miljoen gegeven voor diverse doelen, zoals 250 hectare EHS, 150 hectare verbeterde landbouwgrond en 25 hectare extra waterberging in Kempen-Broek. AHV heeft meer geldbronnen gevonden, zoals Europese subsidies, natuur- en CO2-compensatie, zodat het totaalbudget nu ruim € 17 miljoen beloopt. Binnen dat budget heeft AHV alle ruimte. Zodra rentmeester Peter van Soest een boer vindt die grond wil ruilen, volstaat een telefoontje met Ark om een afspraak met de notaris te maken. “Ark wordt zo tijdelijk eigenaar van grond en soms ook een boerderij, en hoopt voor afloop van het project in 2015 alle bezit weer verkocht te hebben. Bij de tweede kavelruil van 250 hectare in Kempen-Broek, op 7 december 2011, waren dertig partijen betrokken, waaronder 21 boeren. Voert de overheid dergelijke transacties zelf uit, dan vergt dat jaren, wat de samenleving ook veel meer geld kost. Nu werd de ruil van 231 percelen in negen maanden rondgezet.” Een van de doelen is een aaneengesloten natuurgebied van 25.000 hectare creëren, waarvan een flink deel in Vlaanderen. Bestuurders spreken al hoopvol van ‘de Veluwe van het zuiden’. Het Waterschap Peel en Maasvallei doet mee bij het herstellen van de moerasfunctie om daarmee bovenstrooms meer water vast te houden. Boeren met slechtere grond in het natuurgebied krijgen de kans te ruilen met betere grond dicht bij huis, die ook nog opgeleverd wordt met slimme drainage en egalisatie met voedselrijke grond die in natuurgebieden verwijderd wordt om de grond daar te verschralen. Ruilgrond wordt ingebracht door de Dienst Landelijk Gebied en door boeren die willen stoppen. De recreatie profiteert met honderden kilometers aan routes voor wandelaars, fietsers, ruiters, menners en mountainbikers. Zie www.kempenbroek.nl. Iets dergelijks gebeurt in het Drielandenpark, dat 50 bij 50 kilometer groot is en ligt rond Vaals en Gulpen-Wittem. Zie www.ark.eu/ark/kom-kijken/drielandenpark. Pagina 171

Pagina 173

Interactieve digi-archief, deze verenigingsblad of catalogus is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het online bladerbaar maken van digi onderwijscatalogi.

527 Lees publicatie 202Home