GEHEUGEN en de ‘enorme ruimte’ van zijn ziel. Wellicht is Augustinus een van de eerste denkers bij wie de menselijke geest verschijnt als een landschap waarin ruimte en tijd samenkomen in het domein van het geheugen. Er is wel gezegd dat memoria (geheugen) zoveel betekent als wonen in jezelf. Onze menselijke identiteit hangt innig samen met dat geheugen. Als bewoners van het landschap van de menselijke geest zíjn wij een geheugen waarin wij ons naar believen kunnen voortbewegen. Geen sprong is ons te gering: van onze kinderjaren naar onze volwassenheid en van New York naar Ameland in dezelfde seconde die nú een associatie op kan roepen waarmee u zichzelf verrast. Belangrijk om vast te houden is dat denkers in een vroeg stadium van het denken over ruimte en tijd stuitten op een verwantschap tussen innerlijk en uiterlijk landschap. Je zou kunnen zeggen dat de menselijk blik de scheidslijn tussen beide markeert: het oog waarmee we de wereld in ons opnemen, en het lumen naturale of ‘natuurlijke licht’ waarmee we rondreizen in ons interieur van herinneringen, gedachten en emoties. In de geest en in de wereld bewegen we ons altijd door een vorm van uitgestrektheid. Bovendien verdient het om in herinnering te brengen dat landschappen en gebouwen lange tijd de functie hadden om mensen aan dingen te herinneren. De grotendeels in vergetelheid geraakte techniek van de mnemetica steunde op de ontdekking dat plaatsen (loci) bij uitstek geschikt zijn om je dingen opnieuw te binnen te brengen (her-inneren): de plaats als geheugensteun. Door deze bril krijgt een vak als archeologie ineens een nog diepere betekenis. Het gaat niet meer alleen om het opdiepen van historische bodemschatten, maar om de betekenisfunctie van het landschap. Door de omvorming van natuur tot landschap schiep de mens ook zichzelf en kreeg het gebied het karakter van een gestold geheugen. Tot zover de eerste voorbereidende schermutseling. 22 Pagina 23

Pagina 25

Voor clubmagazines, online clubbladen en gebruiksaanwijzingen zie het Online Touch online publisher CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw verenigingsbladen.

515 Lees publicatie 192Home