20 2.2.1 Natuur en Landschap: naar een evenwicht tussen behoud, beleving en benutting In de afgelopen decennia zijn natuur en landschap weggedreven uit de belevingswereld van mensen. Mensen herkennen zich steeds minder in het natuurverhaal van overheden en natuurorganisaties. Een louter ecologische insteek (natuur is er voor planten en dieren) en een verstard systeem van wet- en regelgeving zijn belangrijke oorzaken voor dit verminderde draagvlak. Natuur is ‘vertechnocratiseerd’ tot natuurdoeltypen en Natura2000-beperkingen. Beleving komt op de tweede plek en benutting is jarenlang een stiefkindje geweest. Ondernemers zien natuur steeds meer als een bedreiging en niet als een kans om te ondernemen. Dat is funest voor het draagvlak van het beleid. Tegelijkertijd is de overheidsdominantie in financiering toegenomen. Dat kan heel efficiënt zijn, maar in combinatie met het afkalvend draagvlak maakt dat natuur en landschap kwetsbaar. Bovendien blijven mogelijkheden voor private financiering onderbenut. Sinds het aantreden van het kabinet-Rutte is een ontwikkeling gaande waarin overheden de financiële middelen voor natuur zeer stevig afbouwen en veel meer de nadruk leggen op de inzet van private en particuliere partijen. Dat zal niet gemakkelijk zijn, gezien de ontstane vervreemding tussen het beleid en deze partijen. De vraag is ook of een omslag van publieke naar private dominantie wel de oplossing is. In elk geval dreigen natuur en landschap door deze ontwikkelingen tussen de wal en het schip te vallen. Maar het probleem is nog complexer. Ondanks de jarenlange nadruk op behoud van natuur en landschap wordt al decennialang geconstateerd dat de biodiversiteit in Nederland achteruitloopt. Je zou dus kunnen zeggen dat zelfs het “enge” doel dat werd nagestreefd, niet is gerealiseerd. En dat terwijl recentelijk de commissie-Alders het belang van biodiversiteit (en daarmee van natuur en landschap) nog eens heeft benadrukt. Denk daarbij aan positieve effecten op onder andere gezondheid, veiligheid, grondstoffen, nationaal inkomen en internationaal vestigingsklimaat. Wat maakt deze problematiek zo hardnekkig? De kern zit waarschijnlijk in het ontkoppelen van behoud, beleving en benutting van natuur en landschap. Door de eenzijdige nadruk op behoud en het maar mondjesmaat ruimte bieden aan beleving en benutting, zijn burgers en bedrijven op afstand komen te staan en is het initiatief geheel verschoven naar de overheden. Die overheden willen wel iets aan biodiversiteit doen (en doen dat ook daadwerkelijk), maar kunnen niet succesvol zijn zonder de inzet van burgers en bedrijven. Maar die doen niet mee, want ze zijn door diezelfde overheden in feite buitenspel gezet. Niet alleen wat betreft het realiseren van biodiversiteit, maar ook wat betreft beleving en benutting. En juist daaruit zouden ze de motivatie moeten én kunnen halen om ook met biodiversiteit aan de slag te gaan, als een soort welbegrepen eigenbelang. Pagina 27
Pagina 29Interactieve web jaarverslag, deze catalogus of publicatie is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal bladerbaar publiceren van e-presentaties.
514 Lees publicatie 191Home