werken beperkend. Er is ook sprake van normen hoe het politieke spel moet worden gespeeld. Die zijn weliswaar informeel, maar daarom niet minder krachtig. Ten derde hebben politieke partijen vaak stevige en min of meer verplichtende verbindingen met maatschappelijke organisaties. Werkgevers- en werknemersorganisaties, landbouw- en natuurorganisaties hebben doorgaans vaste entree bij deze of gene partij. Politici hebben vaak zelfs een historie binnen dergelijke organisaties. Die banden kunnen voordelen hebben omdat de politici zo goed op de hoogte kunnen zijn van wat er maatschappelijk speelt. Maar in tijden dat grote veranderingen nodig zijn, worden die voordelen tot nadeel. Ingrijpende veranderingen kunnen immers de relaties met de eigen achterban onder druk zetten. Belangenorganisaties voelen zich niet langer gehoord. Ze kunnen niet langer vanzelfsprekend rekenen op ondersteuning van hun wensen. In het uiterste geval kunnen politieke partijen zo de gevangene worden van de eigen achterban. Gevolg daarvan is dat noodzakelijke veranderingen uitmonden in compromissen en in oplossingen die het karakter hebben van symptoombestrijding. De achterban is tevreden en juist daardoor komt vernieuwing niet van de grond. Te veel partijen hebben belang bij instandhouding van de problemen. Maar niet alleen organisaties kunnen de handelingsruimte van politici en politieke partijen beperken, ook kiezers en gekozenen kunnen elkaar in een wurggreep houden. Terugkomen op gedane toezeggingen of niet invulling geven aan gewekte verwachtingen is politieke zelfmoord. Omstandigheden mogen veranderen, maar ooit gedane toezeggingen hebben eeuwigheidswaarde. Ontganiseren 88 Pagina 89

Pagina 91

Heeft u een lesmateriaal, virtualpaper of digi onderzoeksrapporten? Gebruik Online Touch: pdf naar een digitale publicatie converteren.

507 Lees publicatie 186Home