beloningssysteem niet een eenmalige prikkel geeft, maar gedurende langere tijd in werking blijft. Beloningssystemen kunnen sterke prikkels geven om het gedrag te beïnvloeden, bijvoorbeeld in duurzame richting. We moeten echter wel rekening houden met het zogenoemde ‘reboundeffect’. In de volgende paragraaf gaan we hier dieper op in. 2.2 Het reboundeffect Een reboundeffect treedt op wanneer het effect van een maatregel (beloning) deels of helemaal teniet wordt gedaan door (onvoorziene) gedragsverandering. We onderscheiden diverse soorten reboundeffect. In dit artikel bespreken we de twee belangrijkste: Het directe reboundeffect treedt op als een beloning anders uitwerkt dan voorzien. Wanneer bijvoorbeeld de aanschaf van energiezuinige lampen wordt beloond kan dat twee effecten sorteren: “Als ik de lamp even vaak laat branden als voorheen kan ik een hoop energie besparen” of “We kunnen de lamp wel laten branden, want die is toch zuinig”. In het laatste geval is de welvaart wel toegenomen, het milieu is er niet mee gespaard. Een dergelijke beloning kan zelfs leiden tot een hogere aanslag op het milieu dan tevoren. Een beloningssysteem kan het directe reboundeffect verminderen. Het indirecte reboundeffect treedt op omdat de consument-burger het geld dat hij bespaard met de ontvangen beloning uitgeeft aan iets anders (of spaart). Met een beloningssysteem neemt in feite de koopkracht toe. Als een beloningssysteem de aanschaf van spaarlampen stimuleert, wordt er energie bespaard en wordt de koopkracht vergroot door de uitgekeerde bonus. Als die bonus vervolgens kan worden besteed aan bijvoorbeeld een vliegvakantie, wordt de gehele maatregel om duurzaamheid te bevorderen tenietgedaan. Ook dan hebben de deelnemers aan het beloningssysteem wel welvaartswinst geboekt, maar is er geen milieuwinst. Om het indirecte reboundeffect te verminderen is het van belang de besteding van (uitgespaarde) euro’s te beïnvloeden; en wel blijvend. Dit kan het best gerealiseerd worden door de beloning uit punten te laten bestaan die alleen kunnen worden besteed aan gewenste (groene) producten. 2.3 Soorten beloningssystemen en het reboundeffect Beloningssystemen kunnen op verschillende manieren worden gecategoriseerd. We doen dat aan de hand van het reboundeffect. In het kader van het reboundeffect is het onderscheid in de aard van de beloning het meest relevant: is de beloning financieel, in natura of in punten? Hieronder noemen we de belangrijkste karakteristieken: 10 Pagina 15

Pagina 17

Voor edities, online boeken en maandbladen zie het Online Touch CMS beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een webwinkel in uw presentaties.

453 Lees publicatie 147Home