In de elektriciteitsproductie dreigt een varkenscyclus te ontstaan: investeringen worden uitgesteld totdat prijzen zijn opgelopen. Vervolgens worden meerdere grote centrales bijgebouwd die een overaanbod creëren. Of dit prijsdaling betekent, is overigens nog maar de vraag, want op oligopolische markten kan het aanbod worden beheerst. De overcapaciteit kan ook worden gebruikt om met tijdelijke prijsverlagingen de decentrale elektriciteitsproductie uit de markt te drukken, waarna de elektriciteitstarieven op een door de producenten gewenst niveau worden gebracht. 79 innovatie verder stimuleert. De ontwikkeling komt dan van onderop en derhalve vanuit de praktijk, de ervaring en de markt. Nieuwe Nuts legt verbindingen in de omgeving en mobiliseert lokale samenwerking. De planning en organisatie speelt zich dan af op decentraal niveau. Op dit “mesoniveau” is de schaal aanwezig om de nutsvoorziening te oriënteren op lokaal beschikbare hulpbronnen. Transportkosten worden vermeden en lokaal beschikbaar potentieel wordt ten volle benut. Gedecentraliseerde systemen zijn minder kwetsbaar voor geopolitiek en terreur. Door een veelheid van oplossingen en spelers wordt bovendien echte marktwerking geïntroduceerd, en wordt een “varkenscyclus”79 in de productiecapaciteit vermeden. Figuur 32. De schaal van Nieuwe Nuts. Nieuwe Nutsvoorzieningen nemen een positie in tussen centrale (macro) en de individuele (micro) systemen. Op dit (meso)niveau kunnen lokale hulpbronnen worden ingezet en kunnen vraag en aanbod worden afgestemd. Microsystemen blijven afhankelijk van centraal geleverd aanbod (zoals micro-WKK & aardgas; individuele warmtepomp & elektriciteit). De innovatie wordt daarbij gericht op het beperken van verliezen en vervuiling. Decentrale systemen op mesoniveau zijn georiënteerd op de lokale balans tussen vraag en aanbod, met maximale inzet van lokale duurzame hulpbronnen. Daarbij worden de nutsvoorzieningen als integrale duurzame kringloop ontworpen. Gecentraliseerde systemen werken vervreemding in de hand. Mensen zijn zich daardoor onbewust van de milieubelasting van hun gedrag. Ze krijgen weinig alternatieven aangeboden en ervaren geen direct voordeel van coöperatief gedrag. De maatschappelijke problemen van de energievoorzieningen ontstijgen zo de eigen invloedsfeer en laten kleinverbruikers wezenlijk onberoerd. Decentrale systemen maken de nutsvoorziening beter zichtbaar, en met afgestemde organisatievormen en technieken raken kleingebruikers meer bewust en betrokken. Coöperatief gedrag kan bovendien worden beloond en averechts gedrag wordt ontmoedigd (zie hoofdstuk 12). Decentralisatie van nutsvoorzieningen is dé manier om te realiseren wat beleidsmatig wordt beoogd: bewust en coöperatief gedrag van kleinverbruikers en marktwerking in de vitale nutsvoorzieningen. Nieuwe Nuts creëert lokale markten waar vraag en aanbod goed worden afgestemd. Het levert een nieuwe dynamiek waarin de nutsvoorziening vatbaar wordt voor initiatief, concurrentie en ondernemerschap. Het resultaat is een betere welvaartsverdeling en versnelde verduurzaming van vitale processen. Pagina 85
Pagina 87Scoor meer met een web winkel in uw sportbladen. Velen gingen u voor en publiceerden kranten online.
303 Lees publicatie 100Home