10.2 Centraal of decentraal Nutsvoorzieningen zijn de laatste decennia gebundeld in centrale structuren. De elektriciteit- en gasmarkt is in handen van een paar grote spelers. Riolering en waterzuivering zijn een taak van de gemeente en het waterschap. De grootschalige systemen voor energie en water zijn echter niet optimaal. De kwaliteit van de grootschalige waterzuivering laat te wensen over. En het rendement van kleinere eenheden, zoals de energieomzetting in de glastuinbouw, verslaat nu al die van grote – veraf gelegen – centrales. De gecentraliseerde nutssystemen zijn dan ook toe aan herschikking. Betere technieken zijn al voorhanden, maar de bestaande praktijk staat een herschikking nog in de weg. Vaak ontbreekt de aandacht en ruimte voor toepassing van betere alternatieven. Zelfs nieuw te bouwen systemen worden gedwongen in het keurslijf van de bestaande grootschalige aanpak en suboptimale technieken. Zo worden kansen voor systeemverbetering gemist: restwarmte gaat verloren, duurzame hulpbronnen blijven onbenut en reststromen worden gedegradeerd tot onbruikbaar afval. Een verandering vergt met name een andere planning en organisatie. Het keurslijf van centrale systemen moet worden doorbroken. In plaats daarvan komen lokale combinaties en integrale systemen. Nieuwe partijen worden erbij betrokken, waarvoor een plaats in de organisatie moet worden ingebed. Duurzame voorziening in primaire behoeften wordt een expliciet onderdeel van de ruimtelijke orkestratie. In aanvang betekent dit natuurlijk extra inspanningen en kosten. Bovendien vallen schaalvoordelen van grootschalige installaties weg. Daartegenover staan echter doorslaggevende structurele voordelen. De rendementen van de voorzieningen gaan omhoog. In veel gevallen kunnen de kosten omlaag (zeker bij hoge olieprijzen). De kwaliteit van de leefomgeving neemt toe, en in de nutsvoorzieningen ontstaat echte marktwerking. Er is bovendien nóg een voordeel dat de aandacht verdient. Het Amerikaanse Institute for Local Self-Reliance78 becijferde dat 75 cent van iedere dollar besteed aan fossiele brandstof, de regionale economie verlaat. Indien wordt overgeschakeld op lokale hulpbronnen, blijft die 75 cent in de regionale economie. Nieuwe Nuts is dus niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de regionale welvaart. In de internationale grondstoffenhandel zijn het vooral de concessieen grootaandeelhouders die welvaart accumuleren in de vorm van kapitaal. In het algemeen levert dit geen bijdrage aan de regionale economie. Indien dit kapitaal meer verspreid blijft en in handen van lokale consumenten en ondernemers, kan het de regionale welvaart wel stimuleren. Het geeft allereerst een grotere koopkracht. Belangrijker is echter de extra ruimte die ontstaat voor herinvestering in de lokale bedrijvigheid. Deze zorgt voor een vliegwiel dat regionale welvaart en 78 75 www.ilsr.org Pagina 84

Pagina 86

Scoor meer met een online shop in uw reclamefolders. Velen gingen u voor en publiceerden presentaties online.

303 Lees publicatie 100Home