46 5.2 W erkwijze en rol InnovatieNetwerk: het product De werkwijzen zijn nader te duiden aan de hand van een aantal karakteristieken. Dit is reeds eerder gedaan in het kader van interne leertrajecten, waarover aan het einde van de vorige periode en het begin van de nieuwe periode veel is gedocumenteerd13. Ook zijn de ervaringen van InnovatieNetwerk gebruikt in publicaties bestemd voor andere professionals die voor de taak staan systeeminnovaties of transities te initiëren14. Om meerdere redenen kan er niet gesproken worden over DE aanpak, maar meer over een repertoire van aanpakken. Dat werd reeds in de vorige paragraaf duidelijk. De concepten verschillen sterk van karakter en de ontwikkeling van de context rond een concept laat vaak een grillig en moeilijk voorspelbaar beeld zien. Kortom: steeds is maatwerk geboden. Daarnaast is innoveren vooral mensenwerk. Veel belangrijker nog dan het hanteren van een aanpak en methodes is de ruimte die er is voor projectleiders om hun drive en talent optimaal in te zetten. Dat kan leiden tot door persoonlijke factoren gedreven verschillen in aanpak. Niettemin is er wel een rode draad te herkennen die in veel concepten terug komt. Belangrijke elementen zijn hierin: 13 Grin, J., A. van Staveren (2007), Werken aan Systeeminnovatie. Lessen uit de praktijk van InnovatieNetwerk Roelofs, E., A. van Staveren, M. Willems, G. Fonk, N. Beun (2008), Experiment Learning History rond het concept Knooperven. 14 Deze publicaties zijn gemaakt door CCT: Competentieprofiel van transitieprofessionals (2008), Competentiekit Transitieexperimenten (2008), Website over competenties (in opbouw). Haalbaarheid is (in het begin) geen issue Het te snel stellen van de haalbaarheidsvraag remt de creativiteit. Een energie producerende kas was volgens velen onhaalbaar: hij kwam er wel. Hanteren van vergaande ambities en lange termijn Het hanteren van vergaande ambities dwingt tot nadenken over volstrekt nieuwe oplossingen, omdat je weet dat je er met de nu gehanteerde denk- en innovatielijnen niet zult komen. Dit is bijvoorbeeld gehanteerd als startpunt voor de Kas als Energiebron en voor het werk in de Noordzeevisserij. Daarbij is het tevens de kunst om lange termijn ambities te vertalen in korte termijn handelen. Niets is vanzelfsprekend Het loslaten van vanzelfsprekendheden creëert vaak hele nieuwe invalshoeken. Over de grenzen van domeinen De meest spannende innovaties ontstaan op de grensvlakken van domeinen. Dat is zeker ook zichtbaar in de ontwikkelde concepten waar de domeinen agro en groen gekoppeld worden aan energievraagstukken, duurzaam bouwen en vraagstukken in de ruimtelijke ordening. Door die koppelingen ontstaan ook verbindingen met andere Ministeries, zoals Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Pagina 57
Pagina 59Scoor meer met een web winkel in uw reclamefolders. Velen gingen u voor en publiceerden flyers online.
412 Lees publicatie 107Home