Het doorbreken van de onbedoelde en negatieve maatschappelijke consequenties vraagt dus om aanpassingen van deze systemen. Systeeminnovaties of grensverleggende vernieuwingen, gericht op duurzame ontwikkeling, zijn daarvoor nodig. Het is echter niet mogelijk een dergelijk systeem in één keer om te vormen. Een belangrijke eerste stap is dan om te laten zien wat de mogelijkheden zijn om de functies van deze systemen op een andere manier te vervullen. Daarvoor is een grensverleggend idee of concept nodig dat een perspectief op zo’n grote verandering of doorbraak biedt. Een mooi voorbeeld daarvan is het concept ‘Kas als Energiebron’. Een kas heeft de primaire functie om gewassen in een beschermde omgeving te telen en te oogsten, en gebruikt in het bestaande systeem voornamelijk (veel) aardgas. In een nieuw energie­ systeem verzorgt de kas echter zijn eigen energiebehoefte (en mogelijk die van anderen) door heel effectief en efficiënt gebruik te maken van zonne-energie. Ondertussen blijft de kas zijn primaire functie vervul­ len. Voor veel glastuinbouwers is een dergelijk energiesysteem een kans en maakt het hen veel minder afhankelijk van fossiele brandstof­ fen. In een praktijkexperiment is dit ook gebleken. Maar een pilot betekent nog niet dat een nieuw systeem gerealiseerd is. Daarvoor moeten ook andere componenten van zo’n systeem, zoals het beleid van overheden en van energiemaatschappijen, mee verande­ ren om daarmee de mogelijkheden te creëren voor de verdere versprei­ ding van het concept. InnovatieNetwerk heeft zich in eerste instantie toegelegd op het ontwikkelen van grensverleggende concepten om ze vervolgens in een eerste praktijk te (laten) brengen: om te laten zien dat het anders kan. De vrije ruimte die het voor dit werk heeft gekregen was cruciaal om samen met andere partijen vrij, los van bestaande systemen, van bestaand beleid en los van specifieke belangen, te kunnen denken en opereren. 17 2.3. Opbrengsten eerste periode (2001 – 2005) Succescriteria Als primaire focus is in de eerste periode gekozen voor het ontwikkelen en in de praktijk (doen) brengen van concepten voor grensverleggende vernieuwingen in de domeinen landbouw, voeding en groene ruimte, met duurzaamheid en de (middel-) lange termijn als focus. Deze domeinen vormden tevens de hoofdthema’s van het werkprogramma: Transitie Duurzame Landbouw, Groene Ruimte en Voeding voor een gezonde samenleving. Het leidmotief is het oplossen van hardnekkige problemen dan wel het opsporen van geheel nieuwe kansen. InnovatieNetwerk zou daartoe in 2005 zo’n 15 grensverleggende concepten ontwikkeld moeten hebben, waarvan minstens de helft in de praktijk tot werking is gekomen. Pagina 28

Pagina 30

Scoor meer met een e-commerce shop in uw nieuwsbrieven. Velen gingen u voor en publiceerden mailings online.

412 Lees publicatie 107Home