1. Inleiding 1.1 Achtergrond Nederland is een delta. Het land is van oudsher gevormd door sediment van zee en rivieren. Om de bevolking tegen overstromingen te beschermen zijn er in het verleden voornamelijk technische en kunstmatige maatregelen ingezet zoals het bouwen van dijken en het kanaliseren van rivieren. “Normalisatie” van de rivieren had in de 19e eeuw tot doel om ongewenste aanslibbing van de rivieren tegen te gaan en doorstroming en transportmogelijkheden te vergroten (VanderWoud 2007). Dijken worden nog telkens verhoogd waardoor de frequentie van dijkdoorbraken vermindert. Als gevolg van de ‘kanalisatie’ van de rivieren zien we echter dat grote delen van het land geen gelegenheid meer hebben om op natuurlijke wijze aan te slibben en op te hogen. Integendeel, een groot deel van het land is dalende als gevolg van oxidatie, ontwatering en veranderingen in de aardkorst. Hierdoor nemen de consequenties van een eventuele overstroming steeds meer toe; dit wordt versterkt door de stijgende zeespiegel en de toename van de piekafvoeren van de rivieren in de toekomst. Ondertussen wonen er steeds meer mensen in de lage delen van Nederland. Als gevolg van deze ontwikkelingen zal er in de toekomst bij een dijkdoorbraak rekening moeten worden gehouden met meer schade en menselijke slachtoffers. De toenemende gevolgen van een overstroming hebben geleid tot een verscherping van het Nederlandse waterveiligheidsbeleid dat wordt vertaald in de Nota Waterveiligheid 21e eeuw. Dit nieuwe beleid gaat wederom uit van preventie als belangrijkste pijler maar vraagt tevens om risicobeperkende maatregelen. Het ophogen van land sluit dus goed aan bij de verschuivingen in het Nederlands beleid rond waterveiligheid. Een robuuste en duurzame manier om dit veiligheidsprobleem te verminderen is door het land weer in de gelegenheid te stellen op natuurlijke wijze op te hogen. Dit principe is door het Innovatienetwerk treffend gekarakteriseerd met de titel “oppolderen”. Het gaat dan om natuurlijke sedimentatie vanuit de rivieren en de zee. Daarnaast gaat het om kunstmatige technieken om met bodemmateriaal uit onze delta een robuuste en duurzame situatie te creëren. Verschillende organisaties zijn reeds met dit idee aan de slag gegaan. In 1997 is door het Wereld Natuur Fonds een onderzoek uitgevoerd naar maatregelen om het land veerkrachtiger te maken ten opzichte van de zeespiegelrijzing met als titel “Meegroeien met de zee”. De conclusie van deze studie was dat natuurlijke ophoging en landaanwinning zeer goede mogelijkheden bieden voor de oplossing van het bovengenoemd veiligheidsprobleem. Niet in de laatste plaats omdat dit type oplossing en passant vaak ook meerwaarde creëert op het gebied van ruimtelijke kwaliteit (natuur en recreatie). Sinds 1996 zijn er in dezelfde geest diverse studies en projecten uitgevoerd en ook op dit moment lopen er meerdere initiatieven. Voorbeelden hiervan zijn de definitiestudie Natuurlijke Klimaatbuffers, “Nederland omhoog” van TNO, “Dijk van een Wijk” van Rijkswaterstaat, “Zandbotox” van WL|Delft Hydraulics en het overzichtswerk “Aandacht voor Veiligheid”. Daarnaast lopen er ophoogprojecten zoals Groot Mijdrecht-Noord, Friesland Buitendijks, en Rotterdams Nationaal Peil. De natuurlijkheid van het proces van ophogen lopen bij deze ideeën uiteen net als de meningen over de betekenis van de oplossingen. Royal Haskoning heeft van het Innovatienetwerk opdracht gekregen om een vervolgstap in deze systeeminnovatie te faciliteren. 1.2 Doel Het doel van dit project is om het proces van de systeeminnovatie “oppolderen” een concrete stap verder te brengen door: • het in kaart brengen van lopende initiatieven, actoren en belangen; 1 Pagina 2

Pagina 4

Voor vaktijdschriften, online verenigingsbladen en presentaties zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een web winkel in uw flyers.

410 Lees publicatie 105Home