3 | Historische veerkracht van laag Nederland. niet in staat om in te grijpen en na een paar honderd jaar was er een uitgestrekte binnenzee ontstaan, vergelijkbaar met de Waddenzee. De strandwal en duinenrij was ondertussen uiteen gevallen in een aantal (wadden)eilanden. Het water dat tussen de eilanden door de binnenzee instroomde, vormde daar de huidige diepe zeegaten. Met het zeewater kwam ook weer sediment in beweging; deels vanuit zee en deels opgewerveld vanuit de nieuwe zeegaten. In de eeuwen die volgden vulde een groot deel van het gebied zich met dit sediment weer op tot boven de gemiddelde zeespiegel. De mens reageerde hierop door vanaf ca 900 jaar geleden de hoog opgeslibde delen in te gaan dijken. Buiten de -eerst nog kleine - dijkringen ging de opslibbing ondertussen door en tot 1850 werd dit opgeslibde land steeds weer ingedijkt. Hierdoor nam het areaal water, slikken en gorzen gaandeweg af en groeiden de eilanden steeds verder aan. De aanleg van de deltawerken betekende een einde voor de na-tuurlijke opslibbingsprocessen. De stroomsterkte in de wateren nam zo sterk af dat de sedimentvracht in het water sterk afnam en de opslibbing tot stilstand kwam (figuur 5). Door golfslag vind nu veelal zelfs erosie plaats van de platen. Niet overal in het Nederlandse landschap is door de mens op dezelfde manier ingegrepen om het verlies van land als gevolg van het tekort aan sediment het hoofd te bieden. Er zijn in laag Nederland vijf deelgebieden te onderscheiden waar sediment een rol: Langs de kust Vanaf 2500 jaar geleden begon de zandige strandwal op tal van plaatsen door te breken en drong de zee het land binnen. Pas sinds de Middeleeuwen is de mens echter in staat om de strandwal en duinenrij actief te beheren. Zo kon een deel van de strandwal worden hersteld en op andere plaatsen werd hij in ieder geval versterkt. Daar waar de strandwal nog in tact was, werden ingrepen gepleegd om het zand vast te houden (aanplant helm, aanleggen strekdammen). Daar waar zeegaten lagen werden dammen aangelegd om de kustlijn te herstellen. Een bekend voorbeeld is de Hondsbosse, maar er zijn in totaal nog een tiental kleinere kustdammen die in de loop der eeuwen zijn aangelegd. Op de Waddeneilanden werden ook zandige dammen aangelegd (zgn stuifdijken) waarmee de strandwal en duinenrij werd versterkt. Ondanks de aanleg van dammen en de middelen om het zand vast te houden, bleef de zandige strandwal langzaam landinwaarts opschuiven. Door het suppleren van zand voor de kust is ook deze achteruitgang sinds een jaar of 15 een halt toe geroepen. Op enkele plaatsen bouwt de kust door het aangevoerde zand zelfs langzaam zeewaarts uit. De Zeeuws- Zuid Hollandse delta Ca 1700 jaar geleden brak de strandwal in ZW-Nederland op verschillende plaatsen door en het venige achterland viel ten prooi aan de zee. De mens was nog Figuur 5. Sedimenttransport en afzettingen in de Zeeuwse en Zuidhollandse Delta. 9 Pagina 8

Pagina 10

Voor magazines, online kranten en clubbladen zie het Online Touch CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw flyers.

409 Lees publicatie 104Home