Ervaringen met zandstallen 5 In de hoofdstukken 3 en 4 zijn de ervaringen van de organische bodems gebaseerd op compost of gedroogde mest in respectievelijk de VS en Israël beschreven. In Denemarken, Duitsland en enkele bedrijven in Nederland is de laatste jaren ervaring opgedaan met zand als boxmateriaal in ligboxen. Enkele bedrijven hebben ook ervaring met zand in een vrijloopgedeelte voor koeien. In dit hoofdstuk wordt verder aandacht besteed aan zand als materiaal in een vrijloopsysteem. Dit hoofdstuk is voor een belangrijk deel gebaseerd op een afstudeeropdracht die Gerben Huizenga gemaakt heeft voor Praktijkcentrum Nij Bosma Zathe in het kader van zijn opleiding aan Van Hall Larenstein. vervolg van dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de ervaringen in Nederland en deze problematiek van scheiden van zand en mest. 5.2 Ervaringen uit praktijk In het kader van het onderzoek zijn drie interviews gehouden met ervaringsdeskundigen. Gerd van Delden: ervaring met managebodem Dit interview is gehouden met Gerd van Delden, werkzaam bij het bedrijf A.P. Van Doorn te Soest. Hij is expert op het gebied van manegebodems. Aan een manegebodem worden eisen gesteld die vergelijkbaar zijn met die aan een bodem voor gebruik in melkveestallen. Een manegebodem bestaat uit zand waaraan een stabilisator zoals leem, kokos, houtsnippers of kunstgras is toegevoegd. Het is interessant om te kijken of dit type pakket ook geschikt is voor de rundveehouderij. Een stabilisator van organisch oorsprong heeft de voorkeur omdat anders alle mest afgevoerd zal moeten worden als afval of de kunststof weer gescheiden moet worden van de rest van het pakket. Leem, kokosvezel en houtsnippers blijven over. In manegebodems wordt gewerkt met een laag drainage zand met daarop het zand/stabilisator mengsel. Voor het mengsel wordt vrijwel altijd gewassen vormzand (speciaalzand gebruikt in de metaalgieterij) gebruikt omdat dit het beste vocht doorlaat. Als het pakket er eenmaal ligt is er regelmatig onderhoud nodig om het mengsel egaal te houden. Dit houdt in regelmatig vlakken en eventueel (her)mengen. Ook is het zo dat in een pakket met organische stabilisatoren er een mogelijkheid bestaat voor de groei van schimmels en bacteriën. Toch kan het pakket met goed onderhoud lang meegaan. 6 à 7 jaar is niet ongebruikelijk bij een gebruik van 300 uur per maand. Het is de moeite waard om na te gaan of deze techniek bruikbaar is in de melkveehouderij. 5.1 Intro 28 Zand is een anorganisch materiaal. Hierdoor zullen de opbouw van de bedding en de processen in een zandbodem anders verlopen dan in een bodem van organisch materiaal. Bij zand is veel meer sprake van afvoer van vocht via drainage, terwijl in de organische bodems het vocht veel meer wordt vastgehouden in de bedding. Bij de keuze welk soort zand het meest geschikt is in een vrijloopstal moet rekening gehouden worden met de doorlatendheid van de bodem, de stevigheid, het scheiden van mest en zand en prijs. Informatie over de verschillende soorten zand en de implicaties van deze verschillen als het gaat om gebruik in vrijloopstallen is opgenomen in de bijlagen. De ervaringen met zand in ligboxenstallen geven aan dat zand een comfortabel en koel ligbed kan zijn. De bacteriedruk is bovendien naar verwachting lager dan bij organische bodems. Het verschil tussen zand in een vrijloopstal en in een ligbox heeft vooral te maken met de wijze waarop je mest en zand gaat scheiden. In een ligboxenstal kun je maatregelen nemen dat er weinig zand op het mestpad komt, bijvoorbeeld door te zorgen dat de koeien het zand er minder uitschrapen. Het zand dat wel met mest gemengd wordt kan gescheiden worden. In een vrijloopstal zal een andere methode gevonden moeten worden om het ligbed schoon te houden. In het Pagina 27
Pagina 29Scoor meer met een online winkel in uw brochures. Velen gingen u voor en publiceerden vaktijdschriften online.
328 Lees publicatie 100Home