rite de passage Landing op aarde bvdk: “Het laatste deel van dit boek is vooral een zoektocht naar orpheïsche manieren van omgaan met de natuur, om ervaringen van wildheid en wildernis in onze samenleving te installeren, zodat die samenleving er vitaler van wordt. Ik gooi de prometheische manier van kijken naar de wereld niet weg. Ik denk dat iemand als Ton Lemaire een denkfout maakt door alleen het orpheïsche als nastrevenswaardig te zien. Het prometheïsche heeft ons enorm veel gebracht. Het geeft mogelijk juist voor meer mensen dan ooit mogelijk was de ruimte om van natuur te genieten. Beide perspectieven hebben elkaar nodig.” gd: “Toch leeft bij velen de gedachte dat je moet kiezen. Alsof het moeten kiezen tussen biologisering en naturalisering of tussen Prometheus en Orpheus als zodanig een hardnekkig idool is van ons denken. Terwijl de uitdaging er juist uit zou kunnen bestaan dat je je oefent in het niet kiezen en in het uithouden van het intuitieve inzicht dat dit blijkbaar is hoe de wereld in elkaar steekt. Met als oproep om ons te oefenen in het uithouden van de spanning tussen biologisering en naturalisering. Je citeert Macfarlane, ‘facts feed wonder’: de biologisering maakt het wonder van het naturalistische kijken uiteindelijk alleen maar groter. Dennett zou zeggen dat een wereld zonder God goddelijker is dan een wereld met god. Maar terug naar de wildernis...” bvdk: “Voor menigeen is wildernis een utopisch ideaal, een verlangen naar zuiverheid en compleetheid. Dat verlangen sprak ook uit de Blut und Boden nostalgie in een fase van de Duitse cultuur. Ik zet een kanttekening bij dit verlangen dat kenmerkend is voor utopische stromingen. Zo’n streven naar een absoluut zuivere natuur brengt je nergens. De boodschap uit Deel 1 was ook dat alle continenten in grote mate door de mens zijn beïnvloed en dat we amper een referentie hebben van een wildernis zonder mensen. Absolute wildernis bestaat niet, en het streven daarnaar blokkeert de mogelijkheid om wildernis te ervaren.” 290 291 Pagina 146

Pagina 148

Heeft u een catalogus, ipaper of digi-onderwijs magazines? Gebruik Online Touch: whitepaper online bladerbaar op uw website plaatsen.

546 Lees publicatie 216Home