5. Het ontwikkelen van markten en ketens Mest wordt op dit moment niet gewaardeerd op basis van de waarde van de daarin aanwezige grondstoffen. Er is dus sprake van marktfalen of marktimperfectie. De afgelopen decennia hebben geleerd dat de markten niet in staat zijn om deze tegenstellingen zelf op te lossen. marktinterventies van overheid en toetreding van (nieuwe) marktspelers zijn nodig om de markten in beweging te krijgen. Wat kunnen we leren van andere sectoren waar soortgelijke (deel)ontwikkelingen hebben plaatsren waren van belang voor een succesvolle transitie, en zijn deze ook verminderd met de kosten om de mest te verzamelen en uit te rijden. Ter indicatie: in de grondgebonden veehouderij werd in 2008 248 miljoen kg stikstof en 92 miljoen kg fosfaat geplaatst18. Onbekend is wat de gekwantificeerde economische waarde hiervan is; in een Vlaamse scenariostudie19 wordt uitgegaan van € 0,48 per kg stikstofkunstmest en € 0,87 per kg fosfaatkunstmest.Tegen deze bedragen is de waarde van de mest in de grondgebonden veehouderij op circa 200 miljoen euro, te verminderen met de kosten van opslag en uitrijden van mest, en een aftrek voor de mindere efficiency van natuurlijke mest in de afgifte van de mineralen. De mest afkomstig uit de intensieve veehouderij heeft een positieve gebruikswaarde indien deze uitgereden wordt op akkerbouwland in binnen- of buitenland. Net als bij de grondgebonden veehouderij bestaat een duidelijk herkenbare vraag naar mest bij akkerbouwers in binnen- en buitenland. Maar door een mestoverschot op nationale schaal zijn akkerbouwers in staat om kosten van het opslaan en uitrijden van mest geheel af te wentelen op de intensieve veehouders, met als gevolg dat de grondstof een negatieve economische waarde krijgt. De intensieve veehouder betaalt geheel de kosten van mestopslag en -afvoer. De prijsgevoeligheid van deze mest als grondstof wordt zichtbaar in de prijsontwikkeling van kippenmest. Het verbranden van 40% van de geproduceerde stapelbare 18 19 5.1 Mestparadox Mest heeft door de eeuwen heen een belangrijke rol vervuld als bodemverbeteraar en bron van mineralen en andere voedingstoffen. Daarnaast werd mest in gedroogde vorm gebruikt in de bouw. De opkomst van kunstmest heeft de vraag naar mest wel beïnvloed maar niet geheel verdrongen. In essentie praten we dus over een waardevolle grondstof met een duidelijk herkenbare toegevoegde waarde in onze voedselvoorziening. De paradox is dat de economische waarde van mest onbestemd is. Voor de grondgebonden veehouder vervult mest de rol als waardevolle grondstof voor het produceren van voer voor de dieren; de mest heeft dus een positieve waarde zolang de hoeveelheid mest in overeenstemming is met de wettelijk vastgestelde maximale belasting van het aantal hectaren grond dat aan het bedrijf gebonden is. Verondersteld wordt dat de waarde van de mest overeenkomt met het saldo van de vermeden uitgaven voor kunstmest Bron: Monitoring Mestmarkt 2008, Luesink et al. rapport LEI 2008-090, februari 2009. Wetenschappelijk rapport MIRA 2009 & NARA 2009 Landbouw, Overloop et al. INBO.R.2009.30, december 2009. 31 Pagina 37
Pagina 39Scoor meer met een online winkel in uw weekbladen. Velen gingen u voor en publiceerden whitepapers online.
472 Lees publicatie 162Home