40 gaande onevenwichtigheden tussen de drie basissystemen vergroten (Van Osch, 2008). Ecologisch systeem Biologisch ritme (dag/nacht); klimatologische tijdcycli; seizoensgebonden reproductie; korte en lange termijn reproductiecycli, etc. Natuurwetten; Biodiversiteit. Generatiesysteem Sociaal-biologisch ritme, dagelijkse regeneratie of reproductie; generationele reproductie; emotionele en culturele reproductie. Verwantschapsverhoudingen; genderverhoudingen; generationele verhoudingen. Bestaansmiddelen; zorgarbeid; gebruikskapitaal (huis, auto, PC, huishoudelijke apparatuur). Gebrek aan bestaansmiddelen (honger); ontoereikende zorg (ziektes, verpaupering); desintegratie verwantschapsstructuren (onthechting, verlies sociale cohesie). Productiesysteem Industrieel ritme (technologisch bepaald); digitaal ritme (bepaald door Informatie en Communicatie Technologie). Productieverhoudingen; klassenverhoudingen; eigendomsverhoudingen. Grondstoffen; arbeid, kapitaal (productiemiddelen en financieel kapitaal). Gebrek aan grondstoffen (industrieel ritme sneller dan biologisch ritme/ prijsinflatie); overschot/tekort arbeidskrachten (productiesysteem niet in evenwicht met genereringsysteem: werkloosheid/ loonkosteninflatie). Criterium Tijd/tijdritme Verhoudingen Bronnen Seizoensgebonden natuurlijke productie; vervangbare en niet-vervangbare natuurlijke bronnen. Uitputting natuurlijke bronnen; milieuvervuiling; verstoring biodiversiteit en biosystemen. Bedreigingen Tabel 1: Grondkenmerken van de drie basissystemen. Bron: Van Osch, 2008. 51 Milieugebruiksruimte is de maximale invloed van medegebruik op een ecosysteem die binnen het systeem kan worden opgevangen zonder te leiden tot onomkeerbare effecten, dan wel de vereiste vermindering van invloed van medegebruik om de actuele situatie te verschuiven in de richting van het streefbeeld. Bij het bepalen van de MGR worden ook de dynamiek, periodiciteit, hersteltijd, schaal, enzovoorts bij de afweging meegenomen. De BOA-index, die hierbij door de zorgeconomie wordt voorgesteld, meet echter maar een beperkt onderdeel ten aanzien van sociale rijkdom, namelijk ongelijkheid tussen verschillende groepen. 52 Principes – Beleid Niet de economische groei van elk land afzonderlijk, maar een wereldwijd evenwicht tussen het ecologisch, het generatie- en het productiesysteem staat centraal. Groei van natuurlijke en sociale rijkdom moet in het model van macro-economisch beleid zichtbaar worden. Daartoe wordt aanpassing van nationale rekeningen bepleit. Deze moeten driedimensionaal worden en bestaan uit: • Natuurlijke rijkdom (met als maatstaf: milieugebruiksruimte per hoofd van de bevolking, MGR50); • Sociale rijkdom (maatstaf: onbetaalde arbeid per hoofd van de bevolking)51; • Economische rijkdom (maatstaf: inkomen per hoofd van de bevolking). Binnen de zorgeconomie wordt de milieugebruiksruimte gelijkgesteld aan de ecologische voetafdruk. Strikt genomen is dat niet helemaal correct, omdat er verschillen zijn tussen beide definities. De consumptiefunctie52 zal volgens de principes van de zorgeconomie gekoppeld moeten worden aan de milieugebruiksruimte (MGR). Vanuit de zorgeconomie geredeneerd kan sociale rijkdom worden gemeten via de Betaalde en Onbetaalde Arbeid (BOA)-quote. Dat is overigens een te stellige conclusie, zie voetnoot 52. De BOA-index is met name voor speciale doeleinden geschikt. De BOA-quote wordt daarnaast besproken als middel om gender-gelijkheid te stimuleren en tot een evenwichtige ontwikkeling en verdeling van betaalde en onbetaalde arbeid tussen mannen en vrouwen te komen (Van Osch, 2008). Verandering van het fiscale stelsel zou op eenzelfde wijze plaats kunnen vinden, namelijk via een individuele BOA en een individuele MGR. Naast aanpassingen van het macro-economisch model, worden vanuit de zorgeconomie diverse suggesties gedaan voor nieuwe beleidsdoelen. Een voorbeeld hiervan is dat de overheid ernaar moet streven om de ecologische voetafdruk jaarlijks met 10% terug te brengen totdat 1,8 Pagina 47

Pagina 49

Heeft u een uitgave, digimagazine of digitale lesboeken? Gebruik Online Touch: gids digitaal zetten.

393 Lees publicatie 100Home