kan zijn zolang er geen grotere, min of meer complete systemen zijn. Specifieke doelstellingen zoals die nu worden gehanteerd, ver2 Rewilding: een nieuw ecologisch perspectief Natuurbeleid dat is gericht op behoud van de natuur van het midden van de vorige eeuw en de rigide regelgeving die daarbij past, zal steeds meer als knellend worden ervaren. De kloof tussen beelden van natuur die mensen via de media bereiken en de dagelijkse praktijkervaring zal steeds groter worden. Nieuwe perspectieven zijn nodig. Er zijn veel en goede redenen om voor ‘wildernisnatuur’ te kiezen: die is duurzaam, effectief en efficiënt, en draagt bij aan het functioneren van ecosystemen op hogere schaalniveaus die steeds meer onder druk komen te staan. De gehechtheid van mensen aan historisch ontstane landschappen en natuurgebieden verdient alle aandacht, maar als we ons daar alleen op richten, leidt dat per definitie tot achteruitgang. In het scenario van rewilding gaat het erom condities te scheppen voor duurzame systemen; het mogelijk maken dat natuurlijke processen en de daarbij horende soorten de ruimte krijgen, is een opening scheppen naar de toekomst. We hebben gezien dat de ecosystemen die voortkomen uit oude agrarische systemen zoals hooiland of heidevelden die worden geplagd en begraasd met schapen, op termijn steeds minder mensen aanspreken, steeds meer beheerlasten kosten en uiteindelijk toch verarmen. Praktisch gesproken is het goedkoper om minder te tuinieren en meer te laten gebeuren, hoewel tuinieren nodig 200 oorzaken per definitie problemen. Iedere verandering is immers een probleem. Als we steeds heel precies blijven streven naar strikt gedefinieerde doelen, of het nu vegetaties, vogelsoorten of andere organismen zijn, zal dat steeds meer tot conflicten leiden. Kiezen we voor ganzen of orchideeën, ooievaars of weidevogels, houtproductie of ruimte voor grazers? Eindeloze conflicten tussen concurrerende organismen en systemen zijn het gevolg, en ondertussen raakt de grote lijn uit beeld. Specifieke doelstellingen en het tegengaan van dynamiek zijn alleen nodig als iets per se niet verloren zou mogen gaan. Als we voldoende robuuste systemen hebben, kunnen we het risico nemen dat er verandering optreedt en op bepaalde plekken, en misschien wel uit Nederland, soorten verdwijnen. Tegen de achtergrond van de verkenningen in de voorgaande delen en het inzicht in de betekenis van wildernis voor de vitaliteit van onze samenleving, lijkt een nieuwe natuurvisie zich in elk geval rekenschap te moeten geven van de volgende cruciale uitgangspunten: • Neem niet het verleden maar de toekomst als uitgangspunt. De natuur zoals we die de laatste eeuwen in Nederland hebben gezien, was het ernstig verschraalde restant van rijkere ecosystemen. De natuur van een bepaalde historische periode terughalen is altijd arbitrair. • Wie zich realiseert hoe groot de ruimtelijke veranderingen de laatste vijftig, honderd of tweehonderd jaar waren, zal zich ook realiseren dat we voor de natuur op langere termijn een strategie moeten ontwikkelen die robuuster is dan de huidige. Het is nodig om beelden te vormen waarmee we een nieuwe punt op 201 Pagina 101
Pagina 103Scoor meer met een online shop in uw boeken. Velen gingen u voor en publiceerden catalogi online.
546 Lees publicatie 216Home