de dieren, en ontwaakt hij in de mens. Maar wat een paradoxaal ontwaken! Zou je niet mogen verwachten dat mét hem ook de natuur ontwaakt? 70 Inderdaad ontstaat volgens iemand als Heidegger met de mens een opening in de natuur – een Lichtung waarin de natuur zich als het ware bewust begint te worden van zichzelf. Maar wat voor een bewustwording! Het lijkt wel alsof menswording en natuurvergetenheid zich evenredig tot elkaar verhouden. Hoe meer mens, des te minder natuur! Maar is dit een noodzakelijk verband? Of zijn we ook in deze manier van kijken slachtoffer van de woorden die we gebruiken? 71 Als er onder natuurfilosofen en ecologen één uitspraak is die de laatste jaren is doodgeknuffeld, dan is het dat de natuur ervan zou houden om zich te verbergen. In dit inzicht van de Griekse filosoof Herakleitos (de man van panta rei, alles stroomt, en de stelling dat je nooit twee keer in dezelfde rivier kunt stappen) duikt voor de eerste keer in onze geschiedenis in een filosofische context het begrip physis (natuur) op. Herakleitos (zesde eeuw voor Christus) is de denker van het worden. Omdat alles in beweging is, is het vrijwel onmogelijk om het blijvende te pakken. Sterker: fixeren of uitprepareren van waarheden (wat die ook mogen zijn) betaal je met de dood. Leven is beweging, stilstand is dood; reden ook waarom de wetenschappelijke revolutie en alles wat daarna kwam strikgenomen alleen maar dode kennis oplevert. Misschien kan het niet anders. 72 Pagina 72

Pagina 74

Voor clubmagazines, online reisgidsen en onderwijs catalogussen zie het Online Touch online publisher CMS systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw uitgaves.

541 Lees publicatie 215Home