een versterker van het uithoudingsvermogen van de menselijke en natuurlijke condition narrative. Filosofen dragen analyses en verhalende instrumenten aan die stimuleren om de collectieve en individuele natuurverhalen zélf te vertellen en door te vertellen: ontwikkeling van de mens als het ‘autopoëtische’ dier. Daarbij maken ze mensen, bijvoorbeeld met Socratische dialogen, vertrouwd met een denken voorbij de dualismen van subject/object, probleem/oplossing, goed/kwaad, binnen/buiten, zender/ontvanger en woord/daad. Het zogenaamde Einde van de Grote Verhalen eindigt niet in een deconfiture van de laatste mens (Fukuyama) maar is het begin van het expliciete vertellen van het Natuurverhaal dat impliciet altijd al aanwezig was. Mens en natuur vertellen elkaar: de vitaliteit van onze samenleving zal in toenemende mate afhankelijk zijn van de mate waarin we dit in onze politieke, bestuurlijke, opvoedkundige, zorgverlenende, stedenbouwende en infrastructurele praktijken durven te vertalen. Ook ethici onderwijzen ons in de kunst van het uithouden. Er zijn geen simpele oplossingen. Het denken en doen voorbij de dualismen van goed en kwaad, cultuur en natuur is een kwestie van permanente dialoog en het uithouden van die dialoog. Juist de noodzaak om deze dialoog van situatie tot situatie te moeten voeren, is een zegen en een garantie dat het gesprek nooit ophoudt. Het Natuurverhaal zelf wordt leidraad van moreel handelen. De confrontatie van de autonomie van het individu met die van een vertellende natuur als uitgangspunt van moraliteit: alleen al de reflectie op wat dit zou kunnen betekenen kan het begin zijn van een nieuwe vitaliteit en nieuwe vormen van betrokkenheid. Mens en natuur zijn altijd al betrokken en zijn in mij en tussen ons altijd al in gesprek. ‘Ecologische deugdzaamheid moet van onder af komen en niet van bovenaf worden opgelegd.’ (Matt Ridley, De oorsprong van de moraal) 151 Pagina 151
Pagina 153Interactieve web jaarverslag, deze artikel of sportblad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een online publicatie converteren van epresentaties.
541 Lees publicatie 215Home