232 HOOFDSTUK 3 VIII WAT OVERHEDEN KUNNEN DOEN A 23 T U Provincies kunnen via opcenten in de vorm van een omgevingskwaliteitheffing, gemeenten via toeristenbelasting en OZB, en waterschappen via een extra doelheffing geld ophalen voor natuureigenaren. Als die zich organiseren, kan het geld gaan naar herstel en beheer. Slechts een enkele overheid doet iets dergelijks. De gemeente Texel financiert het onderhoud van de karakteristieke tuunwallen deels uit de opbrengsten van de veerdiensten. In Winterswijk is de opbrengst van twintig jaar toeristenbelasting contant gemaakt naar 2009. De opbrengst, € 1 miljoen, heeft de gemeente apart gezet in een vermogensfonds dat jaarlijks uit de renteopbrengsten herstel- en beheervergoedingen uitkeert. Wellicht kan het Duitse voorbeeld inspireren. De Duitse wet verplicht gemeenten om de gemeentelijke Kurtax te besteden aan uitgaven voor onderhoud van natuur en cultuur, en de lucht zo zuiver mogelijk te houden, kortom: het karakter van het Kurort te verstevigen. In sommige kuuroorden levert het vooraf betalen van de Kurtax een pas op die toegang geeft tot bepaalde voorzieningen en evenementen, gratis of tegen gereduceerd tarief. Soms wordt parkeren daarmee goedkoper. 24 Gemeenten kunnen natuureigenaren inschakelen bij de reintegratie van mensen die maatschappelijk gezien buiten de boot dreigen te vallen. Gemeenten zijn sinds de invoering van de wet Maatschappelijke Ondersteuning in 2007 verantwoordelijk voor grote delen van het sociaal beleid en hebben daar ook rijksgeld voor gekregen. Natuurbezitters en boeren komen al met antwoorden op vragen vanuit WMO, Jeugdzorg, Sociale Werkplaatsen voor re-integratie, toeleiding naar de arbeidsmarkt, onderwijs en begeleiding van mensen met psychische klachten. Het mes snijdt aan twee kanten omdat natuurbeheerders en boeren kunnen besparen op arbeidskosten. Zie www.dewerkplaats.eu en www.multifunctionelelandbouw.net. 25 Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie zou kunnen verkennen of een deel van de budgetten voor de negen topsectoren (zoals Agro en Food, Water, Logistiek, Chemie en Energie), kan worden geïnvesteerd in kansrijke innovaties die natuurbeheer onafhankelijk maken van rijkssteun. 26 Provincies kunnen in gebieden waar natuur moet komen een voorkeursrecht van koop vestigen. Op die manier hoeven provincies niet het onpopulaire instrument van onteigening in te zetten als een boer niet wil verkopen. Dat voorkeursrecht kan de provincie vervolgens gebruiken om het bezit over te laten gaan naar een natuurbezitter die zorgt voor inrichting en onderhoud naar provinciale voorwaarden. Bron: Panorama Natuur. 27 Overheden kunnen stimuleren via ruimtelijke regels in een bestemmingsplan. Een voorbeeld daarvan vormt de particuliere aanleg van natuur en landschap op een afvalberg in de Brabantse gemeenten Schijndel, Veghel en Sint-Oedenrode. Zij ontwikkelen op de voormalige vuilstort Vlagheide en de omliggende duizend hectare, samen met maatschappelijke organisaties en particulieren, een ‘recreatieve poort’ voor het Nationaal Landschap Het Groene Woud. Al klaar zijn zes hectare nieuwe particuliere natuur, een koffie- en theeschenkerij, een bed & breakfast, een tweede manege, de restauratie van een molen, een eendenkooi en een natuurcamping. In 2012 start de bouw van een landgoed met tien hectare nieuwe natuur, drie landgoedachtige woningen en twintig recreatiewoningen. Het totale investeringsbudget bedraagt € 30 miljoen, waarvan driekwart wordt gedragen door particulieren. Zie www.masterplanvlagheide.nl. 28 Gemeenten kunnen soepeler omgaan met initiatieven in het buitengebied die nieuwe inkomstenbronnen opleveren voor natuur en landschap. Nu lopen landgoedeigenaren vaak op tegen gemeentelijke beperkingen, bijvoorbeeld uit vrees voor verkeersoverlast, terwijl de initiatiefnemers daar slimme oplossingen voor bieden. “Gemeenten zijn heel terughoudend”, ervaart Frederik graaf van Lynden van Sandenburg, eigenaar van landgoed Sandenburg in het Kromme Rijngebied. “Mijn droom is een Farmpark zoals in Engeland waar mensen een boerderij in bedrijf kunnen zien. Daar trekt het 400.000 bezoekers per jaar.” Frans baron van Verschuer wil op landgoed Mariënwaerdt in Beesd een permanent platform en beleefpark voor de voedsel- en agricultuur van de 21ste eeuw. En Oene Gorter droomt van een belevingspark met bosbouw, archeologie, flora, fauna, ambachten uit de streek en een Veluwestore op zijn landgoed Welna. Alle projecten hebben als doel het begrip en het draagvlak voor de natuur- of de landbouwsector te vergroten. N N U E R D E H E TE KOOP R E I G WELKOM G E N N I F A F R E E N H V O Pagina 235

Pagina 237

Heeft u een spaarprogramma, publitas of web tijdschriften? Gebruik Online Touch: uitgave online op uw website plaatsen.

527 Lees publicatie 202Home