122 HOOFDSTUK 3 III HUIZEN BOUWEN OF JUIST NIET “We slagen er in elk jaar met een kleine winst af te sluiten door te draaien aan die ene sleutel die we hebben, het onderhoud van de 65 gebouwen”, vertelt Jan Mensink, al ruim 26 jaar in dienst van de Stichting, eerst als administrateur en de laatste achttien jaar als directeur. “We hebben al veel achterstallig onderhoud weggewerkt. Maar het tempo daarvan kunnen we vertragen of versnellen. Op het jaarlijks onderhoud bezuinigen we niet, want op de lange duur kost je dat meer.” Het ondernemerschap heeft ook een keerzijde, waarschuwt Mensink. “De Belastingdienst onderzoekt of we geen belasting op winst moeten gaan betalen, vennootschapsbelasting dus, vanwege ons akker- en bosbedrijf. Als we ons zouden beperken tot verhuur en erfpacht, zou er geen twijfel zijn.” “We kregen rijkssubsidie in het kader van Belvedère voor het maken van een gebiedsvisie. Daarmee kon ingenieursbureau Oranjewoud een plan maken samen met provincie, gemeente en de Stichting. Daaruit hebben we zelf in 2007 een uitvoeringsplan gemaakt. Dat is in 2007 door provincie en gemeente onderschreven. Gezamenlijk hebben we daarvan een projectleider aangesteld. Dat leidde tot het verkrijgen van de status van beschermd dorpsgezicht van Frederiks- en Wilhelminaoord en tot een nieuw bestemmingsplan. Dat is van groot belang voor ons. Want daarin kunnen we huisjes terugbouwen. We hebben een bouwteam met een architect, een aannemer, een installateur en een energiedeskundige. Dat team doet ook al de restauraties.” “Het doel van de Stichting Maatschappij van Weldadigheid is behoud en ontwikkeling van erf- en gedachtegoed. Daar hoort het productiebos in Boschoord bij, Karakteristieken Frederiksoord Eigenaar stichting Maatschappij van Weldadigheid, oprichting in 1818 door generaal Johannes van den Bosch. 1308 hectare, waarvan 748 hectare bos en natuur en 370 hectare landbouw, waarvan 108 in eigen beheer, verdeeld over drie kernen: Frederiksoord, Wilhelminaoord en Boschoord. 65 gebouwen, waarvan 30 rijksmonumenten en 3 provinciale monumenten. 7 boerderijen, waarvan 6 veeteelt en 1 akkerbouw in eigen beheer. Museum Koloniehof, 242 begunstigers, 13.000 bezoekers per jaar. Belvedèreproject Erfgoed Westerbeeksloot. Eerste FSC-certificaat in Drenthe. Jaaromzet € 1,2 miljoen. Personeel 6,4 fte (4 fulltime, 6 parttime, 2 oproep), 37 vrijwilligers. INKOMSTEN 38% agrarische pacht en erfpacht. 29% uit bos- en akkerbouw, geen winst. 23% uit verhuur woningen en hotel, geen winst. 10% uit museum, maar verlieslatend. PLANNEN 62 koloniewoningen met erfpacht, mogelijke opbrengst twee ton per jaar. Met boerderijen ook naar erfpacht. Jan Mensink, geboren en getogen in één van de koloniën. Heeft een bedrijfseconomische opleiding en werkte als zodanig in het bedrijfsleven, onder meer in Schotland en Zuid-Amerika. Vanaf 1985 in dienst van de Stichting Maatschappij van Weldadigheid, eerst als administrateur, vanaf 1994 als directeur. want ook daar is alles in rechte lijnen ontgonnen, terwijl in de rest van Drenthe niets recht is. Dat bosbedrijf willen we niet missen, ondanks de verliezen. Daar komt toch een deel van de loonsom van de opzichter uit. En we verwachten dat de prijzen zullen blijven stijgen, zeker nu de interesse in biomassa toeneemt. Dat merken we al. Bij het kappen van een slecht lariksbos worden nu ook de takken meegenomen die vroeger bleven liggen. Die gaan naar een biomassacentrale in Beetsterzwaag.” Werelderfgoedlijst Frederiksoord is een mooi voorbeeld van de maakbaarheid van grond, mens en samenleving. Dat is de reden om de Maatschappij van Weldadigheid op de Werelderfgoedlijst van de Unesco te plaatsen, aldus het rapport Leemhuis in 2010. Tegen een aanhoudend tekort aan inkomsten in, bleek er immers veel maakbaar in de vrije koloniën. Zoals leerplicht van 6 tot 12 jaar, lang voor dat Nederland dat in de wet opnam, met een vijfdaagse schoolweek, terwijl de rest van Nederland dat pas leerde kennen in de jaren zestig, ruim een eeuw later. Verder verplicht aanvullend avondonderwijs, een ziekenfonds. De eerste tuinbouwschool naar Belgisch voorbeeld en de eerste landbouwschool van Drenthe. Pensioen en bejaardenhuis voor vrijboeren eind 19e eeuw, terwijl pas na de Tweede Wereldoorlog de rest van ouder Nederland kon ‘trekken van Drees’ via de AOW. De eigen toneelvereniging durfde het als eerste aan om een vrouw een rol te laten spelen. Er is veel gedachtegoed ontwikkeld in de Drentse koloniën van generaal Van den Bosch. Inmiddels is er een website waarop alle 800.000 nazaten van Drentse kolonisten kunnen zien waar hun voorouders zich ontworstelden uit de armoede. Pagina 125
Pagina 127Scoor meer met een web winkel in uw reclamefolders. Velen gingen u voor en publiceerden PDF-en online.
527 Lees publicatie 202Home