103 rijp tot groen, van bestaande inkomstenbron tot inspirerende gedachte. Of een nieuwe inkomstenbron een succes wordt, hangt in belangrijke mate af van degene die er aan trekt. VERDIENMODELLEN Onderstaande verdienmodellen zijn gerangschikt van 1 Landgoederen kunnen winstgevend zijn, bewijst de vastgoedtak van verzekeraar ASR. “Wij halen meer dan een euro opbrengst per hectare per dag op onze landgoederen”, zegt directeur Erik Somsen. “Dat doen we met een slimme inrichting van het landgoed, actief nieuwe inkomstenbronnen zoeken en niet te veel vast personeel. Voor de 2.500 hectare van ons landgoed De Utrecht hebben we maar één man in dienst. ASR bezit vijf landgoederen met samen 4.000 hectare. 2 Er zijn diverse mogelijkheden denkbaar om te besparen op de personeelskosten van onderhoud. Goedkope arbeidskrachten onderscheiden we in drie groepen: vrijwilligers, mensen met een taakstraf, en mensen uit de geestelijke gezondheidszorg of sociale werkvoorziening. 2A De mogelijkheden van het werken met vrijwilligers zijn divers. In veel gevallen wordt bijvoorbeeld wekelijks met een vaste groep vrijwilligers gewerkt, een enkele keer gaan vrijwilligers liever solistisch aan de slag op tijden dat het hen schikt. Ook komen werkdagen voor waarbij het soms lukt een paar honderd mensen op één plek in te zetten, zoals de jaarlijkse Natuurwerkdag op de eerste zaterdag van november. Daarbij wordt veel werk verzet, maar het vraagt ook organisatie en investering in PR (public relations). Het gaat om het lichte handwerk en klussen van beperkte omvang, zoals het snoeien van een houtwal, het verwijderen van bosopslag en opruimen na een houtoogst. Dit zijn arbeidsintensieve klussen die veel tijd kosten, en dat maakt de bijdrage van vrijwilligers nuttig. Ook zijn er geen loonkosten, zijn vrijwilligers zeer gemotiveerd, ontstaat lange termijn waardering voor natuur en een zeer positieve betrokkenheid bij het gebied die ook uitstraalt naar vrienden en familie. Wel is er een aantal aandachtspunten. De mate van vakkennis en kwaliteit kan tussen vrijwilligers sterk uiteenlopen. Begeleiden van vrijwilligers kost tijd omdat ze uitleg nodig hebben. Sommige terreinbeheerders zorgen voor kleding, gereedschap en verzekeringen. Daarbij zien vrijwilligers graag iets terug voor hun werk, in de vorm van bijvoorbeeld een gastvrije ontvangst, catering en waardering. Het risico bestaat dat vrijwilligers vertrekken als ze het werk beu zijn. Maar in de praktijk blijkt dat tijd investeren in het motiveren van een vrijwilligersgroep vaak een jarenlange band oplevert, zeker als er één vaste contactpersoon is. De grootste groene vrijwilligersorganisatie is Landschapsbeheer Nederland en zijn provinciale afdelingen. Maar ook bij particulieren, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en provinciale Landschappen werken duizenden vrijwilligers. Ook plaatselijke organisaties bieden vrijwilligerswerk, zoals de Markevereniging Gorssel, die het beheer doet van voormalig militair terrein Gorsselse Heide, dat de particuliere Stichting IJssellandschap in 2011 heeft kunnen kopen. Op Landgoed Keukenhof helpt een ploeg van 135 vrijwilligers mee, gemiddeld vijftien per dag. 2B Er zijn organisaties – waaronder Staatsbosbeheer, Landgoed Het Lankheet en Stichting IJssellandschap – die mensen met een straf inzetten voor het onderhoud. Net als vrijwilligers kunnen deze arbeidskrachten eenvoudig werk uitvoeren. De ervaringen hiermee zijn wisselend. Taakstraffen zijn van korte duur. Begeleiding kost veel tijd, al komt die merendeels van de justitiële inrichting. Verder zal niet elke persoon even gemotiveerd of geschikt zijn voor werken in het groen. Daarbij bestaat het risico, zeker bij minder aansprekende klussen, dat het werk slordig gebeurt. Anderzijds heeft een deel van deze mensen ervaring in het werkveld. Contacten voor mensen met een taakstraf lopen via het Bureau Halt. 2C Cliënten uit de geestelijke gezondheidszorg en de sociale werkvoorziening kunnen vaak meer dan alleen eenvoudig onderhoudswerk. Op Welna maken ze bijvoorbeeld allerlei producten van hout. De arbeid die mensen uit de geestelijke gezondheidszorg kunnen uitvoeren, werkt zeker besparend. Dit blijkt uit ervaring van GGZ Friesland, die mensen met een psychotische stoornis een woon-, leer- en werkprogramma aanbiedt op Landgoed Wilhelminaoord. Ter illustratie: in het werkproject groen van deze GGZ betalen particulieren € 2,20 per uur vrijwilligersvergoeding plus de kosten voor de begeleiding vanuit het Landgoed. Er is echter wel enig risico. Werk kan vanwege de ziekte van de patiënt misschien niet goed of op tijd worden uitgevoerd. Daarbij komt dat de behandeling van de patiënt voorop staat en het werk in dienst staat van de behandeling. Diverse landgoederen hebben positieve en langjarige ervaringen, zoals Mariënwaerdt, Het Lankheet en Welna. Door de snelle groei van het aantal zorgboerderijen en -landgoederen ontstaat behoefte aan kennisuitwisseling en standaarden. In de zorg gaat het om een dubbel effect, want patiënten functioneren beter en herstellen sneller in een groene omgeving. 3 Landgoedeigenaren onderhouden nu al aangrenzende gebieden van terreinbeherende organisaties. Bijvoorbeeld Cor Buist en Wicoja Koudijs van Landgoed Blanckenborch te Haren in Groningen. Zij verhuren arbeid, machines en vee zoals zeshonderd stamboek-limousins en een paar Schotse Hooglanders. In totaal hebben ze 1.300 hectare in beheer of erfpacht van Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Ze verzorgen onder meer maaibeheer, begrazing en het schonen van sloten. Aanvankelijk stonden daar geen inkomsten tegenover, maar inmiddels zijn er betere afspraken en brengt de samenwerking met Natuurmonumenten ook geld op. Voor het beheer huren Buist en Koudijs soms ook zelf machines en zetten loonwerkers in. Inmiddels zijn Buist en Koudijs actief op Blanckenborch, biologische vleesveebedrijven Madijk in Eelderwolde en ’t Hoogeveld in Eelde. In het verschiet ligt uitbreiding naar 1500 hectare. Onderneming De Wassum van Sjraar van Beek heeft schaapskuddes te huur voor eigenaren van heideterreinen. Zie vakblad Natuur, Bos, Landschap, februari 2010. TE HUUR Pagina 106
Pagina 108Interactieve e-handleiding, deze presentatie of vakblad is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal bladerbaar uitgeven van ewhitepapers.
527 Lees publicatie 202Home