Afgelopen maand werd ik onaangenaam verrast door een NOS-journaal waarbij het Rathenau Instituut in beeld kwam. Dit instituut, opgericht door OC&W, stimuleert de publieke en politieke meningsvorming over wetenschap en technologie en publiceert over maatschappelijke effecten daarvan. Het ging over onze energievoorziening in 2030 die volgens een alarmerende boodschap van de deskundigen alsmaar viezer, duurder en onbetrouwbaarder wordt. Het lijvige verslag van expertmeetings doet me denken aan de discussies die we in de zestiger jaren hadden over de telefoonvoorziening voor Afrika. Alle deskundigen waren het eens: er was te weinig koper op de wereld om Afrika van de benodigde telefoonleidingen te voorzien. Wie nu door dat continent reist weet dat je vrijwel overal mobiel kan bellen. Technologie is bepaald niet zaligmakend maar de impact ervan mag niet worden onderschat. De maatschappelijke keuzes van nu zijn extrapolaties van ontwikkelingen uit het verleden en het Rathenau Instituut zou er goed aan doen om eens wat meer visionair te denken. Natuurlijk is het goed als je de consequenties van onze gelimiteerde aardgasreserves beschrijft en met mooie kreten als ‘een nieuw verdienmodel’ komt. Of het ‘rebound & Torremolinos-effect’ met de wereld deelt dan wel duurzaamheidscertificering aan de orde stelt. Maar mijn bezwaar tegen die korte journaalflitsen is het negatieve sentiment dat het oproept. Ik twijfel daarbij niet aan de oprechte intentie van de auteurs, wel aan de positieve bijdrage die hun actie heeft op de verduurzaming van onze samenleving. Europoort Kringen, november 2011. 76 Zulke rapporten en journaalflitsen zijn alarmbellen die de maatschappelijke onrust en de hypertensie verder doen toenemen zonder een essentiële bijdrage te leveren aan de positieve opbouw. Door de toename van de communicatiemogelijkheden voeren hun woordvoerders een griezelige balanceeract uit. Ze komen goed over, hebben een heldere babbel en worden door de media voorgesteld als deskundigen. Maar evenmin als desintegratie staat voor integratie staat deskundigheid voor kundigheid. De impact van de ‘Stapels en Roosjes’ van deze tijd, voor wie de publieksgeilheid van groter belang lijkt te zijn dan integriteit, kundigheid en waarheid, is zorgelijk. Soms verlang ik wel eens terug naar Wenen en denk dan met weemoed aan die stille serene werkkamer in de Berggasse, daar waar de bakens daadwerkelijk werden verzet. KAATJE KATOEN Alles in het leven heeft zijn prijs maar belangrijker dan de prijs is de waarde. De natuur heeft een waarde maar geen prijs; bij energie is het andersom. Het behoort tot de overvloed die we vanzelfsprekend blijven consumeren zoals een alcoholist zijn jenever. Toch is het waardebegrip voor onze toekomst essentieel. Alle activiteiten, of het nu mechanische of biologische zijn, kunnen alleen plaatsvinden door het gebruik van hoogwaardige (converteerbare) energie. Het product van die omzetting is evenveel laagwaardige (niet meer converteerbare) energie. Clausius noemde dat entropie op basis van het Griekse woord εντροπία, een samenvoeging van εν [en] met τροπή [draaien]. Maar het waardebegrip interesseert slechts weinigen, in onze samenleving draait het bijna allemaal om prijs en om prijzen. Bij toeval belandde ik in een jury voor een MVOprijs. MVO staat voor maatschappelijk verantperiodiek vast te stellen en ‘fairtrade’ tezamen met humaniteit als belangrijk uitgangspunt van hun business te nemen. Waarbij ze ook winstgevend moeten zijn. Het is bijna vertederend om te zien hoe goed sommigen dat lukt en hoe enthousiast vele kleine ondernemers daarmee bezig zijn. Het herinnert me aan de milieugolf die ons eind vorige eeuw overspoelde. Bedrijven die van de nood een deugd maakten werden de koplopers omdat bleek dat dure milieumaatregelen ondanks alles tot een aantrekkelijker product of dienst gemaakt konden worden. Je ziet met duurzaamheid nu precies hetzelfde patroon. De MVO-prijs wordt door diverse gemeenten en de landelijke overheid gestimuleerd maar ook de Europese Commissie heeft inmiddels een nieuwe ambitieuze MVO-strategie bekend gemaakt. Renkum, Zeist en Tilburg zijn zomaar wat voorbeelden van gemeenten waar men op deze manier een groenere maatschappij bevordert. Het gaat verder dan de KvK-ondernemersprijzen die meer in het teken staan van jong en creatief onder-nemerschap. Eén van mijn neefjes, oprichter en directeur van Point Logic, won in 2004 deze prestigieuze prijs van de KvK-Rotterdam en het is verbluffend om te zien hoe stimulerend zo’n initiatief werkt. Maar het COS-initiatief (Centrum voor Internationale Samenwerking) gaat wat verder omdat daar goed ondernemerschap en winstgevendheid worden gekoppeld aan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. 77 woord ondernemen; het ging om bedrijven die de drie P’s van people, profit en planet hoog in het vaandel hebben staan. Groen is de rode draad bij hun ondernemen, zij worden gevraagd om hun waardeketen te analyseren, hun CO2 -footprint Pagina 39
Pagina 41Interactieve digi krant, deze maandblad of pdf is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het digitaal zetten van digitale kranten.
528 Lees publicatie 201Home