initiatieven verhogen. Door de best practices te ontsluiten en verbindingen te leggen tussen baanbrekende initiatieven kan men de benodigde competenties bevorderen en de introductie van duurzame energie in de agrosector versnellen. Wellicht zou dit vorm kunnen krijgen in een nieuwe (netwerk)organisatie die individuele ondernemers op het gebied van duurzame energie informeert en waar mogelijk ontzorgt. 3.3 Grensverleggende vernieuwing vanuit niches Met de focus op de komende tien jaar ligt de nadruk in deze notitie op kansen voor marktintroductie van bestaande energietechnologieën in de agrosector. We hebben laten zien dat die introductie zeker niet vanzelf gaat: toekomstverkenningen komen tot een potentieel van 10% in 2020 bij het uitblijven van trendbreuken. Mét trendbreuken kunnen substantieel hogere potenties binnen bereik komen. Diverse spelers, waaronder InnovatieNetwerk, hebben daarom grensverleggende concepten ontwikkeld op het gebied van duurzame energie. Ook de komende jaren heeft de ontwikkeling van innovatieve concepten toegevoegde waarde. In het gesprek met onze informanten werden daarvoor ook een aantal suggesties gedaan, bijvoorbeeld voor onderzoek naar de introductie van gelijkstroom (in plaats van wisselstroom) in lokale energienetwerken. Of voor onderzoek naar optimalisering van de behandeling van digestaat dat vrijkomt bij mestvergisting. Bij deze ontwikkeling van nieuwe, innovatieve concepten voor de agrosector willen wij twee belangrijke overwegingen meegeven. Ten eerste staat energielevering in de agrosector niet los van andere aspecten van het boerenbedrijf. Dit geldt in het bijzonder voor energiewinning uit biomassa. Energie is een relatief laagwaardige toepassing van dit hoogwaardige, complexe materiaal. Ontwikkelingen in onderzoek, bedrijfsleven en beleid doen verwachten dat biomassa na 2020 niet meer hoofdzakelijk wordt aangewend voor energieopwekking. Meer hoogwaardige toepassingen van biomassa in farma en chemie komen dan technisch en commercieel binnen bereik. Grensverleggende innovaties op energiegebied zullen moeten passen in de bredere context van het boerenbedrijf dat streeft naar een optimaal beheer van de ruimte en een hoogwaardige benutting van biomassa. Het is verstandig om waar mogelijk aansluiting te zoeken bij initiatieven die binnen diverse programma’s op het gebied van de Biobased Economy in uitvoering of in ontwikkeling zijn. Ten tweede is er de afgelopen jaren in publiek-private innovatieprogramma’s heel veel geïnvesteerd in kleinschalige praktijkinitiatieven op het gebied van duurzame energie. Ook de komende jaren is te verwachten dat bedrijven en kennisinstellingen hiermee verdergaan. Kleinschalige praktijkinitiatieven zijn een effectieve manier om als 24 Pagina 25
Pagina 27Interactieve digi-rapport, deze clubblad of reclamefolder is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het van papier naar digitaal converteren van digi onderwijscatalogi.
503 Lees publicatie 184Home