Voorwoord SIGN/InnovatieNetwerk De landbouw is sinds de jaren zestig in de vorige eeuw massaal overgeschakeld op monoculturen. Schaalvergroting en specialisatie waren de credo’s om de wereldbevolking efficiënt van voedsel te voorzien. Dat heeft een enorme verhoging van de wereldvoedselproductie opgeleverd. Gaandeweg zien we echter steeds meer de negatieve gevolgen van schaalvergroting en ontkoppelde productiesystemen. Massale aanplant van gewassen kan leiden leidt tot ontbossing, in monoculturen neemt de ziektedruk toe waarvoor chemische gewasbescherming nodig is en intensieve veehouderij gaat gepaard met mest- en mineralenoverschot in ons land. Schaalvergroting komt voort uit reductionistisch denken. Als we last hebben van schimmels, dan gebruiken we fungiciden, bij vraat van insecten insecticiden. Kunstmest is de oplossing voor een schrale bodem terwijl we een overschot aan organische mest hebben. Stap voor stap neemt de input aan chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en energie zo toe. Naast schaalvergroting is specialisatie een belangrijke ontwikkeling: een rozenkweker heeft een heel andere kas dan een potplanten- of tomatenkweker. Telers die afhankelijk zijn van één product hebben echter te lijden van sterke schommelingen op de afzetmarkten. Vanwege hun grootschaligheid moeten ze aan partijen leveren, die voor verdere verkoop en distributie zorg kunnen dragen. De positieve kant van de Nederlandse glastuinbouw is de extreem hoge productiviteit per vierkante meter; die een reëel perspectief biedt bij een groeiende wereldbevolking. Met programma’s als Kas als energiebron is de sector bovendien een voorloper op het gebied van verduurzaming. Ze gebruikt meer en meer natuurlijke middelen om ziekten en plagen in de hand te houden, die niet uit kunnen blijven bij monoculturen. Wie daarop doorborduurt, komt uit bij een fundamenteel andere benadering: om biodiverse landbouwsystemen te ontwikkelen, die inherent duurzaam zijn doordat de verschillende teelten elkaar positief beïnvloeden. Deze integrale studie van Except legt de grondslag voor kassen, die een grote variëteit aan producten voortbrengen: van kruiden, groente en fruit tot paddenstoelen, honing, kippen en vis. Dat biedt tal van voordelen: voor ziekten en plagen is een biodiverse kas minder interessant. Bepaalde plantencombinaties blijken te leiden tot gezondere planten. Compostbereiding en paddenstoelenteelt dragen bij aan een hoger CO2 gehalte in de kas, waardoor de planten beter groeien. Het afval van de ene teelt is de basis voor de volgende. Vanwege het grote aantal producten is het mogelijk direct aan de retail of restaurants te leveren. De rentabiliteit ziet er beter uit dan van reguliere tuinbouwbedrijven, al zijn met name de inkomsten en de hoeveelheid arbeid nog onzekere factoren. Zo’n kassencomplex is ingewikkeld te managen, maar de mogelijke voordelen zijn zo groot, dat we deze route zeker verder gaan verkennen. Ger Vos InnovatieNetwerk Nico van Ruiten Voorzitter SIGN 4 Pagina 3
Pagina 5Scoor meer met een webshop in uw presentaties. Velen gingen u voor en publiceerden vakbladen online.
473 Lees publicatie 163Home