Ontwikkeling van een concurrerend product HSL versus vliegen. Het vliegtuig was eens het voertuig dat de trein verving om mensen snel over langere afstanden te vervoeren. De ontwikkeling van de trein is echter niet stil blijven staan. De komst van hogesnelheidstreinen maakt dat de trein voor middellange afstand (500 tot 1000 km) concurrerend is geworden met het vliegtuig. Zelfs in de VS wordt weer gestudeerd op het aanleggen van HSL-verbindingen tussen steden. Binnen Europa hebben overheden de aanleg van de HSL gestimuleerd en de infrastructuur (mee)gefinancierd. Overheden bepalen in regelgeving (bijvoorbeeld bij vaststelling van geluidscontouren van luchthavens) dat middellangeafstandsvervoer bij voorkeur over de grond gaat (HSL) in plaats van door de lucht. Op deze wijze kunnen milieuoverlast van en de capaciteitsbeperkingen in de luchtvaart worden aangepakt. Reizigers geven de voorkeur aan de HSL omdat in een vergelijkbare reistijd van stadscentrum naar stadscentrum kan worden gereisd en het verblijf op luchthavens inclusief alle controles en processtappen achterwege kan blijven. We zien dus dat uiteindelijk het product dat vervangen is, weer in een nieuwe verbeterde vorm terugkomt en, binnen randvoorwaarden door interventie van de overheid, weer concurrerend kan zijn. Een ander voorbeeld is vliegen versus breedband. De verwachting was dat breedband netwerkdiensten zoals videoconferencing zouden concurreren met vliegen en persoonlijk contact. In werkelijkheid blijken beide producten elkaar te versterken. Frequentere contacten via videoconferencing leidt tot meer internationaal samenwerkende teams binnen bedrijven en uiteindelijk ook tot meer reizen. Dit is een voortgaand proces waarbij nieuwe ontwikkelingen in communicatie en het locatie onafhankelijk kunnen werken, eerder leiden tot meer in plaats van minder mobiliteit. Niet alle substitutie leidt dus tot een vermindering van het oorspronkelijke product. en biobrandstoffen in benzine en diesel. De toewijzing van carbon credits limiteert de uitstoot van CO2 door bedrijven. Willen bedrijven meer CO2 uitstoten, dan zullen zij rechten moeten verwerven van partijen die bereid zijn minder uit te stoten, dan wel CO2 moeten opslaan of binden (bijv. in bomen). Door deze interventie ontstaan nieuwe waarden en markten. Inmiddels zijn er CO2-beurzen waar de rechten tegen dagkoers verhandeld worden. Deze interventie stimuleert de innovatie om CO2 te hergebruiken. Daarnaast worden productieprocessen en motoren aangepast om uitstoot te verminderen. Dit zien we terug in de auto-industrie, waar nu grootschalig CO2-zuinige motoren ingebouwd worden. Een fiscale stimulans ondersteunt de keuze van consumenten voor dergelijke auto’s. De verplichte bijmenging tot 5% van biobrandstoffen ethanol en biodiesel aan respectievelijk benzine en diesel heeft duidelijk een grote invloed op de markt gehad. De aandacht voor deze producten, alsmede de investeringen in eerste generatie biobrandstoffen nam snel een hoge vlucht. Grote bedragen zijn geïnvesteerd in de eerste generatie productiefaciliteiten van biobrandstoffen. Deze omvangrijke investeringen en de lange terugverdientijd belemmeren de snelle invoering van de tweede en derde generatie biobrandstoffen, waarbij eerst de waardevolle grondstoffen uit de biomassa gehaald worden voordat deze omgezet worden in energie. Een tweede onbedoeld neveneffect van het gebruik van biomassa als energiedrager is de mogelijke verdringing van de teelt van voedselgewassen door energiegewassen op vruchtbare grond. Bijsturing en aanpassing van de bijmengverplichting bleek noodzakelijk om effectief te kunnen inspelen op de onbedoelde of onverwachte reacties van de markt op de interventies van de overheid. Schaarstecreatie door overheidsinterventie De overheid creëert schaarste door regelgeving op vele fronten. Twee voorbeelden van schaarste die het direct gevolg zijn van overheidsingrijpen zijn de zogenoemde carbon credits en de verplichte bijmenging van biodiesel 37 Pagina 43

Pagina 45

Heeft u een reclamefolder, ipaper of ekranten? Gebruik Online Touch: onderwijscatalogus online zetten.

472 Lees publicatie 162Home