Conceptwijzer Maart 2011 fosfaat en stikstof. Het is dus ook vanuit het perspectief van de overheidsdoelen voor een duurzame samenleving van belang om te verkennen hoe deze grondstoffen terug te winnen zijn en welke markten hiervoor bestaan of zijn te ontwikkelen. Een eerste verkenning is door InnovatieNetwerk uitgevoerd. kunstmestvervangers nog beperkt en sterk gereglementeerd. Mineralen uit mest zijn in principe ook bruikbaar voor de kunstmestindustrie. Zuiverheid van de grondstof, veiligheidsaspecten (gevaar op spontane explosie nitraat), gehalten koper en zink, leveringszekerheid, milieuregelgeving en kosten zijn daarbij kritische factoren. De prijs van fosfaat is de afgelopen paar jaar zeer grillig geweest. Na een zeer sterke stijging van de prijs van ruwe fosfaatrots in 2007-2009 is de prijs nu weer bijna terug op het niveau van voor 2007. Op langere termijn is een wat hogere prijs te verwachten. marktfalen Ondanks de aanwezigheid van interessante grondstoffen in mest worden deze niet of nauwelijks benut. Er is sprake van marktfalen of marktimperfecties. Dit heeft de volgende oorzaken: • Partijen aan vraag- en aanbodzijde kennen elkaar niet. In de agrarische sector is men onbekend met de potentiële vraag naar producten uit mest en omgekeerd, de grote bedrijven aan de vraagzijde vinden de mestmarkt versnipperd en niet transparant. • Mest is geprijsd als afval; de mestproducent (veehouder) moet betalen om mest af te voeren. Hij wil de kosten hiervan op de korte termijn beperken. Het gevolg is dat lange termijn ontwikkelingen en structurele oplossingen niet van de grond komen. • In de huidige regelgeving vallen grondstoffen uit mest nog steeds onder de beperkingen van de mest- en afvalwetgeving. Dit bemoeilijkt het gebruik van deze grondstoffen, ook in sectoren buiten de landbouw. • Faciliteiten voor mestverwerking zijn relatief kleinschalig in vergelijking met het totale aanbod van mest en de markt voor grondstoffen. • Free riders, ondernemers die niet meedoen met initiatieven voor mestverwerking zijn vaak goedkoper uit, zeker in de aanloopfase. Dit blokkeert de invoering van oplossingen die door de gehele primaire sector moeten worden gedragen. De overheid speelt al jaren een belangrijke rol op de mestmarkt. Het bestaande overschot is een rechtstreeks gevolg van milieuwetgeving. Het omvormen van de bestaande mestmarkt naar een situatie waarin mest een economisch positief gewaardeerde grondstof is zonder actieve betrokkenheid van de overheid niet realiseerbaar. De energiemarkt De productie van biogas door vergisting van mest biedt verschillende mogelijkheden. Zoals het opwekken van elektriciteit via verbranding van biogas in een gasmotor met benutting van de restwarmte. Het opwerken van biogas tot aardgaskwaliteit om dit toe te voegen aan het aardgasnet is sinds kort ook mogelijk. Voor auto’s, bussen en bedrijfswagens die op aardgas rijden biedt bijmenging van groen gas aan de brandstof perspectief. De grote discrepantie tussen de beleidsdoelen en de daadwerkelijk gerealiseerde energieproductie betekent dat er aanzienlijke groei mogelijk is van de afzet van duurzame energie, zoals biogas uit mest. Specialties Uit mest kunnen ook andere producten worden gemaakt, de zogenaamde specialties; specifieke toepassingen in bepaalde segmenten of markten. Een voorbeeld is de productie van algen op basis van de mineralen uit de mest en de CO2 en warmte die vrijkomen uit de stal of bij de verbranding van biogas. Ook de productie van eiwitten door bacteriën die groeien op biogas is een optie. Het ureum uit de urine is geschikt voor de productie van waterstof via electrolyse. Ook de productie van cyanophycine en fumaarzuur voor de chemische industrie is een mogelijkheid. De meststoffenmarkt Op dit moment is het gebruik van mineralenconcentraat uit mest als Een warmtekrachtcentrale op bioenergie (o.a. uit mest) in het Duitse Jühnde voorziet het hele dorp van warmte en stroom. Pagina 1
Pagina 3Voor spaarprogramma, online kranten en vakbladen zie het Online Touch beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een online shop in uw uitgaven.
450 Lees publicatie 144Home