2 Chemicaliën uit mest Via fermentatie kunnen uit mest zeer uiteenlopende stoffen gemaakt worden. Een goede mogelijkheid is de productie van cyanophycine, een polymeer dat als uitgangsmateriaal kan dienen voor de productie van verf en nylon (alternatief A). Cyanophycine is een interessante grondstof voor de chemische industrie, omdat het veel stikstof bevat, hetgeen gunstig is voor de productie van een aantal chemicaliën. Een tweede potentiële kandidaat is fumaarzuur, dat omgezet kan worden in barnsteenzuur, een grondstof voor plastic (Alternatief B). Daarbij ontstaan aanzienlijke hoeveelheden chitine dat wordt gebruikt in de waterzuivering als coating voor plantenzaden of als absorptiemateriaal. De productie van fumaarzuur en chitine omvat een aantal stappen, die afzonderlijk voor een deel goed bekend zijn, maar in combinatie nog niet op grote schaal zijn beproefd. Fosfaat als kunstmestvervanger Enkele bedrijven en waterzuiveraars beschikken over een struvietreactor om fosfaat uit de afvalwaterstroom te verwijderen en om te zetten in struviet, dat als meststof wordt gebruikt. Voor de vorming van struviet wordt magnesiumoxide (MgO) gebruikt. Een bruikbaar alternatief is magnesiumchloride MgCl2, dat met veel minder energie kan worden geproduceerd. MgCl2 kan direct worden gewonnen uit zoutlagen in de regio Veendam. De waterige reststroom bevat chlorideionen. Dat betekent dat deze reststroom vooral moet worden gebruikt als meststof bij gewassen die tolerant zijn voor chloride-ionen, zoals gras. Omdat zeker de helft van het Nederlandse landbouwareaal uit gras bestaat, lijken er voldoende afzetmogelijkheden. De productie van struviet kan ook op een slimme manier worden gecombineerd met covergisting van mest en agrarische reststromen. Een drievoudig voordeel kan behaald worden door verzuurde mest af te zonderen en in temperatuur te verhogen tot 95 °C, of zelfs hoger tot 110 °C. Het eerste voordeel is dat het fosfaat sneller in oplossing gaat. Het tweede voordeel is dat de (hemi)cellulose ontsloten wordt en zal bijdragen tot de vorming van extra biogas. Het derde voordeel is dat de mest gehygiëniseerd wordt bij de hoge temperatuur en wellicht als kunstmest mag worden afgezet. Voor elk van de genoemde opties geeft dit rapport een indicatie van kosten en baten. Vooral de baten zijn nog moeilijk in te schatten, omdat de toekomstige waarden van de producten, zoals biogas, elektriciteit, chemische producten, met grote onzekerheden is omgeven. 103301_Binnen.indd 2 18-05-2010 13:16:14 Pagina 9
Pagina 11Interactieve web vakblad, deze mailing of onderwijs catalogus is levensecht online geplaatst met Online Touch en bied het naar een online publicatie omzetten van digi studiegidsen.
414 Lees publicatie 109Home