Als we deze effecten in de praktijk nader bekijken, dan zien we dat veel dynamiek is ontstaan. Het nu volgende geeft een opsomming van de kenmerken van deze dynamiek (concepten tussen haakjes zijn illus­ traties uit de lijst van 15 concepten) zoals die in de loop van het proces richting een eerste pilot optreden9. 35 9 • Partijen, veelal ondernemers, zien kansen voor nieuwe elementen in • • • • • • • • • de bedrijfsvoering (Energieneutrale zuivelketen). Een netwerk van enthousiaste partijen verricht een haalbaarheids­ studie over het realiseren van een concrete pilot (Singelgolf). Netwerken die rond een concept zijn ontstaan, zijn niet alleen actief meer in het meedenken en -ontwerpen, maar ook in het traject richting de (eerste) praktijk. Veelal liggen er concrete ontwerpen voor een pilot klaar, inclusief financieel-economische onderbouwing (businessplan) en/of intentieverklaringen (Grassa, Buurderij, Powerfarms, Innofisk). Veelal wordt het vervolg in samenwerkingsverbanden opgezet; Financieringsbronnen zijn naast of in plaats van die van Innovatie­ Netwerk gemobili eerd (Innofisk, Bouwen met Groen en Glas, s Energieneutrale Zuivelketen, Klimaat eddende bodem). r De context voor het concept is zodanig aangepast dat ruimte voor een eerste praktijk oorbeeld is ontstaan (aanpassing structuurvisie v provincie en bestemmingsplan gemeente bij Knooperven). Op grond van een concept is een nieuwe beleidslijn door de Rijks­ overheid ontwikkeld (Tijdelijke Natuur) waardoor er ruimte voor pilots is ontstaan. Een pilot is daadwerkelijk gerealiseerd (Grassa, Powerfarms, Ener­ gieneutrale zuivel eten) of de eerste stappen naar een pilot zijn k onomkeerbaar gezet (Knooperven, Buurderij). Er is een innovatieprogramma (Recreatie, Bouwen met Groen en Glas) of een Demo- en Innovatiecentrum (Kas als Energiebron/ Nieuwe Nuts) opgezet waaraan vele partijen meedoen en meefinan­ cieren en dat tot doel heeft concepten verder door te ontwikkelen en/of te verspreiden. In sommige gevallen is voor de uitvoering ervan een aparte rechtsvorm gecreëerd (Stichting Oerdis, Stichting Ibanana). Anderen nemen initiatieven waar InnovatieNetwerk alleen nog op afstand bij betrokken is (Ibanana, Buurderij, Gezonde Wijk). Partijen laten zich bij investeringen, die ze toch al van plan waren, inspireren door concepten van InnovatieNetwerk en maken daar in hun plannen ruimte voor (Bouwen met Groen en Glas). Hoofdstuk 7 waar de aanpak van innovatieNetwerk centraal staat geeft meer inzicht over dergelijke ontwikkelingsprocessen. Geconcludeerd kan worden dat het in al deze gevallen van groot belang is geweest dat de partijen die zich rond een concept verzamel­ den, kansen zagen in het idee, die kansen grepen en daar tijd en soms geld in investeerden. Partijen die het uiteraard ook eens waren met de achterliggende analyse voor het concept en door hadden dat doorbra­ ken in het gangbare echt noodzakelijk waren. Daar waar dit niet of onvoldoende het geval was, kwam het concept niet verder. Ook kon het zijn dat een concept uiteindelijk, onder de huidige omstandighe­ den, economisch niet haalbaar bleek (b.v. susteïne). Pagina 46

Pagina 48

Voor reclamefolders, online clubmagazines en nieuwsbrieven zie het Online Touch content management beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw relatiemagazines.

412 Lees publicatie 107Home