vertelde en vertellende natuur. Vertelde natuur is alles wat wij aan beelden over de natuur produceren: onze vooroordelen, inzichten en kennis. Tegelijk veronderstel ik het bestaan van een vertellende natuur als drager van onze natuurgeschiedenis én als ruimte voor verrassing, nataliteit en als noodventiel tegen een te ver doorgevoerde trivialisering of biologisering. Het hoort bij de mentale hygiëne van een samenleving om ruimte in te ruimen voor die vertellende natuur die vooral ook aan het woord kan komen in wat we ‘wildernis’ noemen. Overigens zal het verhaal van de vertellende natuur ook zonder ons doorverteld kunnen worden. Ook daar zit iets van troost in.” bvdk: “Natuur heeft op zichzelf geen betekenis. Althans vanuit menselijk gezichtspunt niet. Alle waarde is toegekende waarde. Zogenaamde intrinsieke waarde is een projectie van mensen en geeft hooguit weer dat mensen ervaren dat er zoiets als op zichzelf staande natuurwaarde bestaat. Maar dit alles is geen vrijbrief voor de reductie van de betekenis van de natuur tot economische betekenis. Als je de natuur terugbrengt tot haar nutsfunctie, reduceer je ook mensen tot hun nutsfunctie. Dan is het leven zinloos.” gd: “Je draait dan alle noodventielen dicht. Geen ruimte meer voor niet-triviale natuur of wildernis. Een streep door het eventuele geheim of verlangen. En je trekt het tapijt onder de moraliteit uit. Als straks ook de achterkant van Nederland van plastic is, wat houden we dan nog over? De zonsondergang op bestelling? Gaat het in dit boek niet om een onderzoek naar manieren waarop wildernis in de samenleving is te installeren als bron of garantie van vitaliteit? Misschien riskant om het zo kort door de bocht te pakken. Maar toch...” bvdk: “Goed bestuur zou ook over wildernis moeten gaan. Zelfs al is die niet voor iedereen nodig, en niet altijd. De overheid is er niet om recht te doen aan de meerderheid maar de belangen van een pluriforme samenleving veilig te stellen. Heeft een mens het zo 80 nu en dan niet nodig om met zijn eigen lijfelijkheid in aanraking te komen? Afzien in de natuur kan gelukkig maken. Kou, dorst, honger... het zijn soms voorwaarden om echt thuis te kunnen komen en de waarde van behaaglijkheid en materiële verworvenheden te kunnen waarderen. De sportschool past in de biologisering van ons mensbeeld, de wilderniservaring in een naturalistisch perspectief. Verveling, onvrede, depressiviteit passen bij de geklimatiseerde ruimte, bij het vage comfort van stad, je nooit meer lichamelijk inspannen, geen harde weersomstandigheden ervaren.” gd: “Het gemis aan wildernis als verborgen premisse?” bvdk: “Uit die intuïtie is dit project geboren.” gd: “Stel dat depressiviteit te maken heeft met identiteitsproblemen. De grootste identiteitscrisis is een crisis die zich niet meer van zichzelf bewust is. Als wildernis alleen nog aan de achterkant van Nederland bestaat, zitten we daar niet ver vandaan. Weten wij nog wat wij missen? Waar halen we het recht vandaan om dit zo te stellen? Maar als deze analyse klopt: wat zegt dat dan over de verantwoordelijkheden van goed bestuur, over perspectieven voor nieuw ondernemerschap, over opvoeding en onderwijs?” bvdk: “Het is veelzeggend dat men dwarse pubers, jonge criminelen en drugsverslaafden, mensen die de weg kwijt zijn, met wildernis tracking weer op het juiste spoor probeert te brengen. Veel culturen kennen wildernisrituelen. Wildernis kan je helpen om van eenzaamheid tot alleen-kunnen-zijn te komen. Alleen-zijn kan heel prettig zijn. Het geeft je de ruimte om te ervaren dat je mensen niet constant nodig hebt, en je er beter van kunt genieten als je vervolgens onder de mensen bent.” gd: “Dat lijkt op het Nieuwe Testament: je kunt alleen maar van anderen houden als je ook van jezelf houdt. De eenzaamheidservaring staat haaks op de ervaring van eigenliefde. Pas als het is getransformeerd in alleen-kunnen-zijn en jezelf kunnen verdra81 Pagina 41
Pagina 43Scoor meer met een webshop in uw flyers. Velen gingen u voor en publiceerden jaarverslagen online.
546 Lees publicatie 216Home