Een lange wandeling brengt je in een ritme en geeft ruimte voor afwisseling. In die repeterende afwisseling vinden de dingen innerlijk een plek. Het ritme van aandacht geven, loslaten, aandacht geven, loslaten is een effectieve manier om problemen te verwerken. De afwisseling komt op verschillende manieren tot stand. Er is de afwisseling in aandacht voor je lichaam en je geest. Er is afwisseling van aandacht voor jezelf en aandacht voor de omgeving. Wandelen met mensen geeft ruimte voor gesprekken omdat het gesprek een natuurlijke dynamiek krijgt door de afwisseling van de aandacht: naar het gesprek, naar buiten, naar binnen. Een meerdaagse trektocht in de natuur: wie het heeft gedaan, herinnert zich alle dagen. Dat zegt al genoeg over de betekenis. Het heeft te maken met uitzonderlijkheid. Maar wat maakt het uitzonderlijk? Het is op het eerste een gezicht een open deur, maar onze lichamelijkheid speelt hierbij een grote rol. Een plaatje zien, een film zien: het kan nooit in de plaats komen van de eigen waarneming. De waarneming wordt geïntensiveerd door intensieve lichamelijkheid. Kou, inspanning, vermoeidheid, duur, dat kan allemaal bijdragen aan de intensiteit van de beleving. Wij zijn lichamelijk. We kunnen de natuur niet ervaren zonder lichamelijkheid. Over natuur lezen is een beperkte ervaring. Ook de spanning tussen verwantschap en verschil kun je alleen ervaren in de fysieke werkelijkheid. Natuur en ik zijn gelijk en verschillend, zoals een man en een vrouw beiden mens zijn maar toch ook heel verschillend. We delen onze tere huid, onze monden zijn gelijk. Tegelijk zijn we essentieel verschillend. Ik zal nooit weten hoe het is om vrouw te zijn. Niets is zo intiem als een kus: daar raken gelijkheid en verschil elkaar. De aantrekkingskracht, liefde, erotiek, ontstaat als er verwantschap en verschil, autonomie in het geding zijn. Liefde ontstaat op het raakvlak van gelijkheid en verschil, als er ruimte is voor beiden. Mooi dat het 256 boeddhistische woord voor liefde ruimte is.2 Zo is het ook tussen mens en natuur: we zijn gelijk maar ook echt anders. De liefde bloeit waar mensen ruimte laten aan de natuur, en met plezier en verwondering naar het verschil kunnen kijken. Waar we de natuur beheersen, waar geen autonomie is, kan wel genoegen zijn, maar geen liefde. Zorg voor natuur kan niet alleen voortkomen uit aandacht voor het kwetsbare, het moet ook geïnspireerd worden door de kracht, en door het besef van de autonomie van die krachtige en kwetsbare aspecten van de natuur. We noemden het vaker: zonsondergang die je kunt bestellen heeft geen betekenis, de autonomie geeft de zonsondergang betekenis. Juist ook in de liefde voor de natuur speelt lichamelijkheid een cruciale rol. Je kunt kortom niet van natuur houden zonder lichamelijke ervaring. Lessen over liefde zijn zinloos zonder ervaring; natuur- en milieueducatie zonder ervaring is vervreemdend. We beginnen in Nederland al wel een beetje een wandelcultuur te ontwikkelen met de Lange Afstand Wandelpaden, maar de wandelingen beginnen en eindigen iedere dag toch weer in stad of dorp. Voor de lange wandeling zouden wandelorganisaties en terreinbeheerders een netwerk van eenvoudige hutten of schuilplaatsen kunnen ontwikkelen om langs de achterkant van Nederland te trekken, zodat je in de sfeer van de natuur kunt blijven en niet naar een drukke camping of bed and breakfast hoeft. Als wildernis cruciaal is voor de vitaliteit van onze samenleving, dan brengen we vitaliteit hiermee op walking distance. Mijn mooiste herinneringen aan verblijf in een natuurlijke omgeving hebben te maken met inspanning, met duur en met het afleggen van een langer traject. Wat zou het mooi zijn als je aan de achterkant van Nederland zou kunnen wandelen en via 2 ‘Metta’, met dank aan Matthijs Schouten. 257 Pagina 129
Pagina 131Scoor meer met een webshop in uw flyers. Velen gingen u voor en publiceerden nieuwsbrieven online.
546 Lees publicatie 216Home