84 nootschap puur wordt beheerst door financiële belangen. Voor een private equity fund op de Bahamas levert afschrijving van een slecht renderend Nederlands energievennootschap wellicht weinig kopzorgen. Zonder meer zullen de risico’s en gevolgen dan bij de bewoners, gemeente en andere overheden terechtkomen. Om eventuele hinder bij vervreemding en consolidatie van de energiebedrijven te voorkomen, werd gemeentelijke en provinciale regulering van de energievoorziening verboden.87 Tegelijk zijn instrumenten gemaakt om ambities te formuleren op het gebied van energiebesparing en emissiereductie bij nieuwbouw.88 Dit zijn vrijwillige instrumenten die niet met publiekrechtelijke bevoegdheden kunnen worden afgedwongen.89 Toch moet de gemeente soms uitdrukkelijk een besluit nemen over de energievoorziening. Dit is het geval bij aanleg van energie-infrastructuren voor grote nieuwbouwprojecten (> 500 woningen) waarbij sprake is van gecombineerde aanleg van het elektriciteitsnet en gasnet of warmtenet. De gemeente moet dan bepalen of de netbeheerder de energievoorziening aanlegt of dat er een poging wordt gedaan om enige mededingingen van de grond te krijgen (BAEI).90 Indien de gemeente tot mededinging besluit, volgt een tenderprocedure, waarna zij beslist over gunning van de aanleg aan een aanbieder.91 Bij aanleg van enkel een elektriciteits-, gas- of warmtenet is het BAEI niet van toepassing. De bevoegdheid voor de aanleg van een energie-infrastructuur is in principe gebaseerd op het eigendom van de grond. Vanuit het energieen infrastructuurrecht groeit echter een geheel andere praktijk die de grondeigendom welhaast irrelevant maakt. Wil de grondeigenaar zijn elektriciteitsnet gebruiken, dan moet hij het in principe overdragen aan het netwerkbedrijf. Tegelijk moet de grondeigenaar dulden dat de netbeheerder een net onder zijn grond aanlegt. Het net blijft daarbij van de netbeheerder.92 Het gaat hier om relatief jonge bepalingen (in burgerlijk, energie- en infrastructuurrecht) waarvan de (rechts)gevolgen voor de praktijk nog moeten blijken. Duidelijk is in ieder geval dat – zeker bij elektriciteit – aan de netbeheerder zeer sterke en onconventionele rechten zijn toegekend. Bij gas, warmte en alternatieve energievoorzieningen is de positie van de grondeigenaar vooralsnog sterker. Hier bestaat voor gemeenten en ontwikkelaars dus meer ruimte om initiatieven voor duurzame energievoorzieningen te ontplooien. De aanleg van afzonderlijke gas- en warmtenetten is in principe vrij. Wel is de gasvoorziening gereguleerd, en zal ook een regulier gasnet aan de netbeheerder moeten worden overgedragen. Warmtenetten zijn vooralsnog ongereguleerd. Hier is echter wetgeving in voorbereiding die warmtelevering aan een rijksvergunningstelsel onderwerpt. actieve sturing door de overheid dient algemene belangen. De belangrijkste zijn: duurzaamheid, betaalbaarheid en continuïteit. De energiewetgeving legt basale bevoegdheden (en verantwoordelijkheid) voor continuïteit en betaalbaarheid bij de minister van Economische Zaken. Daarmee wordt de bottom-line voorzien. Maar een hoger ambi- Oorspronkelijk art. 17 Wet energiedistributie; thans art. 83 Elektriciteitswet en art. 62 Gaswet. 87 EPL (Energieprestatie op locatie) en OEI (Optimalisatie Energieinfrastructuur). 88 Na invoering van de nieuwe Wet op de Ruimtelijke ordening kunnen nutsvoorzieningen wel in het exploitatieplan worden ingebed, zij het onder restricties. Daarbij moet bovendien nog worden bezien hoe nog vast te stellen ministeriële uitvoeringsbesluiten zullen uitpakken voor de gemeentelijke sturing op de verduurzaming van nutsvoorzieningen. 89 Besluit aanleg energie-infrastructuur (BAEI); ministeriële regeling op grond van artikel 20 van de Elektriciteitswet. Opmerkelijk is dat het BAEI de gemeente een werkwijze voorschrijft die ze publiekrechtelijk niet kan afdwingen. Mogelijk is de gemeente wel aansprakelijk te stellen indien ze het BAEI niet heeft toegepast. Na doorvoering van de Splitsingswet lijkt de relevantie van BAEI achterhaald. Voor de aanleg van grotere elektriciteitsnetten is voor anderen dan de netbeheerder geen prikkel meer, nu ze verplicht worden het economische eigendom tegen kostprijs aan de netbeheerder over te dragen. In de meeste gevallen is het beter om buiten BAEI om te werken, en aansluiting te zoeken bij de algemene Europese aanbestedingsregels, en de aanbestedingsregels voor Speciale sectoren. 90 Het gaat hier om gunning van de aanleg en niet om aanbesteding van het werk. 91 Horizontale natrekking; art. 5:20 lid 2, Burgerlijk wetboek. 92 Pagina 93

Pagina 95

Voor vaktijdschriften, online handleidingen en gebruiksaanwijzingen zie het Online Touch beheersysteem systeem. Met de mogelijkheid voor een e-commerce shop in uw tijdschriften.

303 Lees publicatie 100Home