44 De komst van duurzame technieken kan worden vertraagd, maar niet worden voorkomen. Ook voor de “gevestigde belangen” is het verstandig om duurzame technieken te omhelzen. De grootste uitdaging ligt daarbij niet bij de duurzaamheid en de versnelde ontwikkeling daarvan. Belangrijker is het eerst manieren te vinden om duurzame bronnen, ondanks hun overvloed, toch met ruime marges en zonder competitie te kunnen exploiteren. En die manieren kunnen worden gevonden. Een enkele windmolen op het land is door velen te realiseren.26 Maar een windpark op zee is aan minder partijen gegeven. Het vergt een concessie27, kapitaal en off-shore-ervaring. Geluids- en horizonvervuiling houden windmolens op land – die door de gewone man rendabel zijn te exploiteren – binnen de perken. Zo wordt aan windparken op zee een duurzame rendementspotentie verschaft. Een andere bron die niet voor iedereen direct toegankelijk is, is aardwarmte. In Nederland kan op circa 2.000 meter diepte warmte worden geoogst. Aardwarmte valt onder het regime van de mijnbouw. De investeringen zijn fors28 en er wordt vermeden dat concurrerende maatschappijen elkaars warmtemijnen verstoren. De overheid verleent concessies, en daarmee ontstaat een beschermd monopolie voor de exploitant. De distributie-infrastructuur beperkt tevens de toetreding; naast de concessie om te delven, moet er toestemming zijn om de aardwarmte op een lokaal warmtenet in te voeden. Zo kan de kring van aanbieders effectief worden afgeschermd. Met concessies, infrastructuren en grote kapitaalsinvesteringen kunnen hulpbronnen, die in wezen niet schaars zijn, toch schaars worden gemaakt. Verkoopprijzen zijn dan te baseren op vraagprijs in plaats van kostprijs plus marge. Op die manier zijn grotere winsten te boeken. De zon is de primaire energiebron waaraan de aarde zich laaft. Ook alle fossiele energievoorraden zijn te herleiden tot de zon. De dagelijkse instraling aan zonlicht levert veel meer energie op dan de wereld nodig heeft. Dit wordt dagelijks zonder onderscheid over het aardoppervlak uitgestrooid. Deze energie is niet schaars en voor iedereen beschikbaar. Het lijkt haast onmogelijk om de zonne-energie te monopoliseren. Vanuit gevestigde belangen is er dan ook weinig reden om de invoering van zonne-energie te versnellen. Eerst zullen mechanismen moeten worden ontwikkeld om met zonlicht voldoende rendement te kunnen maken. Ook hier zijn wel mogelijkheden te vinden. Zoals het duur maken van het oppervlak waarop de zon instraalt (restrictief ruimtegebruik en hoge grondprijzen). En beheersing van de wijze waarop zonne-energie wordt opgeslagen en vervoerd (waterstofinfrastructuur). Gevestigde belangen en een markt die wordt gestuurd door hoge rendementseisen staan de verduurzaming van de economie wezenlijk in de weg. Het ligt voor de hand dat de overheid dan voorwaarden schept waardoor verduurzaming ongehinderd ingang kan vinden. Maar de overheid blijkt in de praktijk maar zelden gepast tegenwicht te bieden aan dominante machtsfactoren. Gestelde regels en subsidies werken gevestigde belangen eerder in de hand dan dat ze ruimte maken voor structureel vernieuwend initiatief. Een overheid die verduur- 26 Zie onder andere de Coöperatieve Vereniging tot Collectief Bezit van Windmolens “De Windvogel” B.A. http://www.windvogel.nl/. De bodem van de territoriale zee en van de Waddenzee is eigendom van de Staat (art. 25, boek 5, Burgerlijk Wetboek). 27 28 Er zijn ook grote risico’s aan verbonden die door kleine partijen niet makkelijk gedragen kunnen worden. Boringen kunnen immers vruchteloos blijken, maar worden daar niet minder kostbaar door. Figuur 15. De Amstelvogel. Een 2 MW windmolen op land van windmolencoöperatie De Windvogel. Pagina 53

Pagina 55

Scoor meer met een online winkel in uw brochures. Velen gingen u voor en publiceerden folders online.

303 Lees publicatie 100Home


You need flash player to view this online publication